dezynfektol b

Dezynfekcja gospodarstwa trzody chlewnej

W hodowli trzody chlewnej bardzo ważne jest zachowanie właściwej higieny. Jednym z jej elementem jest właściwa dezynfekcja gospodarstwa rolnego.

Dezynfekcja w walce z asf

Dezynfekcja często mylona jest z innymi pokrewnymi terminami takimi jak między innymi dekontaminacja, sanityzacja i sterylizacja. W związku z tym pisząc o dezynfekcji warto najpierw wyjaśnić znaczenie przytoczonych wcześniej terminów. Najszerszym z wymienionych terminów jest dekontaminacja.

Dekontaminacja

dezynfektol bDekontaminacją nazywamy działania mające na celu zniszczenie lub usunięcie mikroorganizmów.

Wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje dekontaminacji. Metody te to w kolejności od zabijającej najwięcej do zabijającej najmniej mikroorganizmów sterylizacja, dezynfekcja i sanityzacja.

W przypadku gdy zniszczone zostaną wszystkie formy drobnoustrojów mówimy o sterylizacji.

Proces podczas którego zniszczeniu ulegają wegetatywne formy drobnoustrojów, a pozostają jedynie tak zwane powolne wirusy i spory bakteryjne nazywamy dezynfekcją. Jeśli podczas dezynfekcji obok form wegetatywnych zniszczone zostają również niektóre z form przetrwalnikowych, enterowirusy i prątki gruźlicy mówimy o dezynfekcji wysokiego stopnia.

Sanityzacją nazywamy usuwanie widocznych zanieczyszczeń i zabrudzeń. Na sanityzacje składają się działania takie jak malowane, odkurzanie i mycie.

Postępowanie mające na celu zapobiegniecie skażeniom powierzchni jałowych oraz zakażeniom tkanek nazywamy aseptyką.

Środki dezynfekcyjne podstawą skutecznej dezynfekcji

Efektywność procesu dezynfekcji uzależniona jest od szeregu czynników. Wpływają na nią między innymi czynniki takie jak rodzaj zastosowanego środka, jego stężenie, czas działania, temperatura i wilgotność. Efektywność środków dezynfekcyjnych wzrasta jeśli ich stężenie jest wysokie, czas działania dłuższy, a temperatura i wilgotność wyższe. Na skuteczność dezynfekcji wpływa również wielkość wartość PH. Jeśli jest ono obniżone prowadzi to do zmniejszenia właściwości dezynfekcyjnych IV-rzędowych zasad amoniowych, a jednocześnie zwiększenia aktywności związków jodu, podchlorynów i fenoli.

Rodzaje dezynfekcji

Możemy wyróżnić 5 rodzajów dezynfekcji w zależności od sytuacji epizootycznej panującej w danym gospodarstwie. Sytuacja epizootyczna to występowanie lub nie danej choroby zakaźnej wśród zwierząt na przykład Afrykańskiego Pomoru świń w danym miejscu i częstotliwość jej występowania.

Pierwszym z tych rodzajów jest dezynfekcja profilaktyczna znana również jako dezynfekcja zapobiegawcza lub dezynfekcja stała. Jest to standardowa dezynfekcja stosowana w gospodarstwach rolnych na co dzień.

Drugim rodzajem dezynfekcji w gospodarstwie jest dezynfekcja zapobiegawcza znana również jako dezynfekcja okresowa lub dezynfekcja profilaktyczna. Dezynfekcja zapobiegawcza związana jest z przygotowaniem pomieszczeń do ich obsadzenia przez nowe zwierzęta.

Kolejne rodzaje dezynfekcji związane są z wystąpieniem na terenie gospodarstwa rolnego choroby zakaźnej na przykład Afrykańskiego Pomoru Świń. Afrykański Pomór Świń jest obecnie najczęściej występującą na terenie Polski chorobą zakaźną zwierząt w związku z tym właśnie na przykładzie tej choroby omówienie zagadnienie dezynsekcji.

Po potwierdzeniu wystąpienia tej choroby przeprowadzana jest dezynfekcja wstępna. Podczas występowania tej choroby przeprowadzana jest dezynfekcja bieżąca znana również jako dezynfekcja ogniskowa.

Zakończeniem działań mających na celu zwalczanie choroby zakaźnej jest dezynfekcja końcowa. Dezynfekcja końcowa przywraca do zwyczajnego użytku gospodarstwo rolne.

Dezynfekcja zapobiegawcza

Dezynfekcja zapobiegawcza powinna być przeprowadzana na terenie gospodarstwa rolnego za każdym razem gdy mają w nim miejsce zmiany dotyczące zasiedlania stanowisk. Dezynfekcja powinna być przeprowadzana indywidualnie dla każdego z sektorów gospodarstwa rolnego. Aby zapewnić wysoką skuteczność dezynfekcji należy przeprowadzać ją w pustych pomieszczeniach zgodnie z hodowlaną zasadą wszystko pełne-wszystko puste.

Przed przeprowadzeniem dezynfekcji należy odpowiednio oczyścić pomieszczenia w których będzie ona przeprowadzana. Obornik i gnojowica powinny zostać usunięte, a wszystkie powierzchnie dokładnie oczyszczone mechanicznie i wymyte.

Od czego uzależniona jest skuteczność dezynfekcji?

Przeciwdrobnoustrojowe działanie preparatów dezynfekujących ograniczyć może obecność biofilmu zmniejszającego kontakt mikroorganizmów z substancjami stosowanymi do dezynfekcji i innych substancji organicznych.

To jak skuteczna okaże się dezynfekcja uzależnione jest od szeregu czynników w tym między innymi od wilgotności, temperatury, przygotowania obiektu do zabiegu, staranności osób przeprowadzających zabieg oraz rodzaju środka użytego do dezynfekcji.

Po usunięciu zwierząt, ściółki i odchodów należy dokładnie oczyścić pomieszczenie w którym przeprowadzana jest dezynfekcja mechanicznie. Oczyszczone powinny zostać ściany, sufity , drzwi, okna, wybiegi, przegrody oraz drogi przepędu. Podczas oczyszczania należy stosować dwie zasady, a mianowicie od końca do wyjścia i od góry do dołu. Podczas oczyszczania nie należy zapominać o elementach takich jak systemy zadawania paszy i pojenia, zbiorniki na paszę, taśmociągi, koryta, drabiny, oraz narzędzia, sprzęt i inne przedmioty, które były stosowane podczas obsługi zwierząt. Jako ostatnia oczyszczona powinna zostać podłoga. Jej oczyszczanie powinno rozpocząć się w miejscu najdalszym od wyjścia.

Po przeprowadzeniu dokładnego oczyszczania mechanicznego nadchodzi czas na umycie obiektu. Pierwszym etapem mycia jest płukanie wstępne. Płukanie wstępne ma na celu usunięcie różnego rodzaju resztek i innych słabiej związanych z podłożem osadów.

Dopiero potem przychodzi czas na właściwe mycie, które może być przeprowadzone za pomocą wody pod ciśnieniem, sprzętu mechanicznego lub narzędzi ręcznych.

Po myciu nadchodzi pora na właściwą dezynfekcję.

Dezynfekcja przeprowadzana jest za pomocą substancji chemicznych. Może być ona przeprowadzana poprzez ozonowanie, pianowanie, przecieranie, zamaczanie lub namaczanie najczęściej jednak przeprowadzana jest ona poprzez zamgławianie lub oprysk drobno kroplisty. Oprysk i zamgławianie są dość podobnymi zabiegami, a podstawowa różnica pomiędzy nimi polega na wielkości powstających podczas wymienionych zabiegów kropli. W przypadku oprysku drobnokroplistego mają one wielkość wynoszącą 50 -150 μ, a w przypadku zamgławiania mniej niż 50 μ. Zamgławianie może być przeprowadzane na zimno lub na gorąco. Metody którymi przeprowadzony zostanie zabieg uzależniona jest od substancji użytej do dezynfekcji i od warunków panujących w miejscu w którym zostanie on przeprowadzony.

Zaletą dezynfekcji przeprowadzanej metodami takimi jak oprysk drobnokroplisty, zamgławianie i ozonowanie jest fakt, że stosowane w metodach tych substancje docierają do wszystkich, nawet osłoniętych powierzchni w tym również kanałów gnojowicowych i wentylacyjnych.

Dużą zaletą ozonu jest fakt, że rozpada on się na zwykły tlen w związku z czym jego stosowanie nie wiąże się z koniecznością użycia wody w celu spłukania nadmiaru środka. Nie istnieje więc ryzyko przedostania się stosowanych środków do gnojowicy w której mogłyby one zniszczyć bakterie przez co utrudniłyby biodegradacje gnojowicy.

Zamgławianie przeprowadzane z użyciem odpowiednich środków jako jedna z nielicznych metod może być przeprowadzane nawet w obecności zwierząt jako uzupełninie innych działań przeprowadzanych w celu walki z trapiącymi je chorobami. Dotyczy to zwłaszcza chorób obejmujących układ oddechowy.

Zamgławianie jest szybsze i wiąże się z mniejszym zużyciem substancji dezynfekcyjnej niż jest to w przypadku oprysku. Są jednak miejsca w których oprysk mimo wszystko jest lepszą metodą. Jest tak w przypadku pomieszczeń o porowatych powierzchniach, nieszczelnych lub trudno dostępnych do dokładnego oczyszczenia.

Dezynfekcja wstępna

Dezynfekcja wstępna wygląda nieco inaczej niż jest to w przypadku standardowych metod dezynfekcji. Przede wszystkim stosowany jest w jej przypadku oprysk grubą kroplą.

Na niektóre z powierzchni na przykład powierzchnie porowate, ściółkę i powierzchnie, które trudno jest oczyścić celowo nakładane są duże ilości środków. Może to być nawet litr w przeliczeniu na metr kwadratowy dezynfekowanej powierzchni. To jako dokładnie jest ilość nakładanego środka do dezynfekcji uzależnione jest od tego, jak bardzo porowate są powierzchnie. W miejscach w których wystąpiła choroba zakaźna na przykład ASF nie należy przeprowadzić dezynfekcji za pomocą wysokiego ciśnienia ponieważ może to doprowadzić do rozprzestrzenienia się chorobotwórczych mikroorganizmów.

W przypadku dezynfekcji przeprowadzanej w związku wystąpienia u zwierząt choroby zakaźnej zaleca się jednoczesne skorzystanie z dwóch metod. Pierwszą z nich powinno być zamgławianie, a drugą pianowanie lub oprysk. Pianowanie lub oprysk powinny objąć wszystkie powierzchnie i urządzenia znajdujące się w dezynfekowanych pomieszczeniach w tym podłogi, ściany, sufity, podajniki pasz i poidła. Zamgławianie powinno zostać przeprowadzone po oprysku lub pianowaniu. Zamgławianie pozwala na unicestwienie mikroorganizmów, które ochroniły się przed opryskiem lub pianowaniem. Istnieje wiele czynników wpływających na przeprowadzenie tego rodzaju dezynfekcji. Idealne dla skutecznego przeprowadzenia zabiegu dezynfekcji pomieszczenie powinno być szczelne, powinna w nim panować temperatura wynosząca od 15 do 35 stopni Celsjusza, a wilgotność powinna być wyższa od 70%. Po zabiegu należy zamknąć obiekt w którym został on przeprowadzony na co najmniej dobę.

Od czego zależy skuteczność dezynfekcji?

Na skuteczność zabiegów dezynfekcji i mycia wpływa szereg czynników. Najważniejszymi z nich są stężenie preparatu i czas jego działania. To w jaki sposób stężenie środka wpływa na jego skuteczność jest kwestią indywidualną uzależnioną od tego jaka substancja czynna została użyta do dezynfekcji.

Innymi wpływającymi na skuteczność tych zabiegów czynnikami są użyty sprzęt, stężenie substancji aktywnej w roztworze, zastosowane techniki mycia i dezynfekcji, poziom zanieczyszczeń, temperatura i twardość wody oraz doświadczenie i wiedza osoby przeprowadzającej dezynfekcję.

Nieprawidłowo przeprowadzona dezynfekcja może okazać się nieskuteczna. Jakie są najczęstsze błędu popełniane podczas dezynfekcji?

Pierwszym z nich jest stosowanie środka rozcieńczonego inaczej niż wynika to z zaleceń jego producenta. Niewłaściwe jest zwłaszcza stosowanie roztworów zbyt silnie rozcieńczonych ponieważ skuteczność środka może w nim spaść w stopniu większym niż mogłoby to wynikać ze stopnia ich rozcieńczenia. Na przykład dwukrotnie rozcieńczony alkohol staje się około 1000 razy mniej skuteczny (dla osiągnięcia takiego samego efektu biobójczego konieczne jest wydłużenie jego działania tysiąckrotnie), a jeśli alkohol zostanie rozcieńczony trzykrotnie jego skuteczność spadnie kilkadziesiąt tysięcy razy. Roztwory o zbyt wysokim stężeniu mogą być niebezpieczne dla środowiska. Duże znaczenie ma także temperatura roztworu.

Dla każdej stosowanej w dezynfekcji substancji istnieje optymalna temperatura w której jej skuteczność jest najwyższa. W zbyt wysokich temperaturach wiele substancji może nawet ulec rozkładowi w wyniku którego mogą one nie tylko utracić swoje dezynfekcyjne właściwości, lecz nawet stać się niebezpieczne. W związku z tym zastosowany środek dezynfekcyjny należy dostosować do temperatury panującej w pomieszczeniu w którym przeprowadzany będzie zabieg dezynfekcji. W miesiącach zimowych przed przeprowadzeniem dezynfekcji może być konieczne podgrzanie pomieszczeń w których będzie ona przeprowadzana.

Środkami cechującymi się niższą wrażliwością na działanie temperatur są kwasy organiczne, tlenki i nadtlenki. Z tego powodu często stosowane są one jeśli zabieg dezynfekcji musi być przeprowadzony w niższych temperaturach.

bioasekuracja fermJeśli temperatury są zbyt niskie można podgrzać stosowany roztwór dezynfekcyjny do wyższej temperatury. Należy jednak pamiętać o tym, że pod wpływem temperatury otoczenia temperatura roztworu szybko spadnie po jego rozpyleniu.

Ze względu na konieczność ochrony zdrowia ludzi podczas stosowania środka dezynfekcyjnego należy także wziąć pod uwagę jego właściwości żrące, toksyczność i wpływ na przedmioty. Wiele środków dezynfekcyjnych może powodować rozpulchnianie gumy, korozję lub zmianę barwy.

Wiele występujących w środowisku naturalnym substancji utrudnia dezynfekcje. Jest tak między innymi w przypadku kału, gleby. Paszy i gnojowicy. Właśnie z tego powodu tak istotne jest wymycie oraz mechaniczne oczyszczenie powierzchni przed przeprowadzeniem dezynfekcji.

Duże znaczenie mają również wilgotność środowiska i jego PH.

Pewne, choć już znacząco mniejsze i tylko w przypadku niektórych substancji znaczenie mają pozostałości po detergentach oraz poziom twardości wody. Niektóre detergenty polepszają działanie preparatów dzięki zmniejszaniu napięcia powierzchniowego. W nowoczesnych hodowlach preparaty dezynfekcyjne, sanityzujące i myjące powinny być stosowane kompleksowo i systematycznie.

Preparaty jedno i wieloskładnikowe

Dostępne na rynku preparaty do dezynfekcji podzielić można na wielo- i jednoskładnikowe. Z długotrwałym stosowaniem środków jednoskładnikowych wiąże się niebezpieczeństwo polegające na tym, że mikroorganizmy mogą stać się na niego oporne. Z tego powodu w dezynfekcji najlepiej naprzemiennie stosować preparaty w skład których wchodzą środki aktywne o różnym działaniu lub stosować wspominane preparaty wieloskładnikowe których składniki cechują się synergicznym działaniem.

Fenole i zasady przyczyniają się do degradacji ściany komórkowej. Zasady, kwasy, aldehydy i alkohole powodują deaktywację enzymów.

Przeprowadzanie zabiegów dezynfekcji, mycia i oczyszczania może wiązać się ze sporym ryzykiem jeśli zostanie przeprowadzone ono w nieodpowiedni sposób. W związku z tym podczas ich wykonywania należy przestrzegać szeregu zasad BHP.

Przede wszystkim osoby te powinny zostać odpowiednio przeszkolone. Szkolenie to powinno dotyczyć między innymi metod obsługi sprzętu, który używany jest podczas tych zabiegów, preparatów używanych do dezynfekcji i sposobu przygotowywania roztworów.

Osoby wykonujące dezynfekcje powinny być wyposażone w odpowiednią odzież ochronną składającą się z okularów ochronnych, maski, kombinezonu, rękawic i gumowych butów. Strój ten chroni je przed zatruciem i poparzeniami. Najlepiej jeśli ekipa przeprowadzająca ten zabieg będzie co najmniej dwuosobowa.

Jeśli zabiegi wykonywane są wewnątrz pomieszczeń należy zwracać na niebezpieczeństwo ze strony instalacji elektrycznych, a jeśli wykonywane są one na świeżym powietrzu na kierunek wiatru oraz jego siłę.

Maty Dezynfekcyjne