Ochrona przed ptasią grypą i Afrykańskim Pomorem Świń

Współczesna hodowla zwierzęca zmierza do zwiększenia ilości hodowanych w jednym miejscu zwierząt. Dzięki efektowi skali pozwala to na zmniejszeniu kosztów hodowli przypadających na pojedyncze zwierzę a tym samym na zwiększenie zysków z produkcji zwierzęcej. Zwiększenie ilości zwierząt hodowanych w jednym miejscu wiąże się też niestety ze wzrostem ryzyka dla zwierząt ze strony drobnoustrojów. Przedostanie się do hodowli nawet niewielkiej ilości zarazków może w szybkim tempie doprowadzić do zainfekowania nimi i zachorowania na wywoływane przez nie choroby wszystkich zwierząt danego gatunku hodowanych w miejscu w którym pojawiły się zarazki. Leczenie dużej ilości zwierząt wiąże się z wysokimi kosztami.

 

Nierzadko zdarza się, że w przypadku pojawienia się choroby w gospodarstwie jedynym rozwiązaniem jest wybicie wszystkich znajdujących się w nim zwierząt. Z tego powodu w celu utrzymania odpowiednio wysokiego dobrostanu zwierząt konieczne jest podjęcie odpowiednich działań mających na celu zapobiegnięcie przedostaniu się szkodliwych dla zwierząt zarazków do wnętrz budynków w których odbywa się produkcja zwierzęca. Jednym z tych działań jest zastosowanie mat dezynfekcyjnych. Ze względu na wysoką skuteczność w powstrzymywaniu zarazków maty dezynfekcyjne są i powinny być jednym z podstawowych elementów wyposażenia każdego gospodarstwa rolnego zajmującego się produkcją zwierzęcą.

maty dezynfekcyjne producentOsobami z których obecnością w gospodarstwach wiąże się szczególnie wysokie ryzyko zawleczenia szkodliwych drobnoustrojów do miejsc w których ma miejsce produkcja zwierzęca są osoby odpowiedzialne za zewnętrzną obsługę gospodarstw takie jak inseminatorzy, dostawcy pasz i lekarze weterynarii. Osoby takie z racji wykonywanego zawodu często odwiedzają w krótkim czasie duże ilości miejsc w których odbywa się produkcja zwierzęca i mają bliski kontakt ze znajdującymi się w nich zwierzętami.

Maty dezynfekcyjne są obowiązkowym wyposażeniem budynków w których odbywa się hodowla zwierząt. Maty dezynfekcyjne stanowią barierę ochronną minimalizującą zawleczenie niebezpiecznych dla zwierząt mikroorganizmów do wnętrz budynków w których odbywa się ich hodowla, a także ich wywleczeniem z wnętra tych budynków. Maty dezynfekcyjne dezynfekują buty osób wchodzących do budynków i wychodzących z ich wnętrz, oraz koła pojazdów, które do nich wjeżdżają lub z nich wyjeżdżają.

Gdzie powinny być maty dezynfekcyjne ?

Maty dezynfekcyjne powinny znajdować się za równo przed wejściami do budynków inwentarskich jak i w głównej bramie wjazdowej gospodarstwa w którym ma miejsce produkcja zwierzęca.

Jak duże powinny być maty dezynfekcyjne ?

Maty powinny mieć odpowiednią wielkość. Maty przejazdowe powinny być na tyle długie, aby koła przejeżdżających po nich pojazdów wykonywały co najmniej jeden pełen obrót będąc na macie. Długość i szerokość mat dezynfekcyjnych powinna być na tyle duża, aby niemożliwe było ich przeskakiwanie lub omijanie. W tym celu najlepiej aby ich szerokość była taka sama jak szerokość drzwi przed którymi są one położone.

Środki dezynfekcyjne stosowane do nasączania mat dezynfekcyjnych

Maty dezynfekcyjne nie zwalczają mikroorganizmów same z siebie. Za ich mikrobobójcze właściwości odpowiadają płyny dezynfekcyjne którymi są one nasączane. Aby dezynfekcyjne właściwości mat były zachowane powinny być one nasączane środkami dezynfekcyjnymi z odpowiednio wysoką częstotliwością. To jak często należy uzupełniać płyny, którymi nasączane są maty dezynfekcyjne uzależnione jest od częstotliwości z jaką przejeżdżają po nich pojazdy i przechodzą po nich ludzie oraz zwierzęta. Ilość płynu dezynfekcyjnego, którymi nasączone są maty zawsze powinna być na tyle duża aby zarówno obuwie przechodzących po nich osób jak i koła przejeżdżających po nich pojazdów były dokładnie zmoczone.

Jakie maty dezynfekcyjne wybrać

Istnieje szereg parametrów, które powinny spełniać maty dezynfekcyjne. Powinny być one odporne aby wytrzymać regularne przejeżdżanie po nich pojazdów i przechodzenie po nich ludzi i zwierząt. Powinny być chłonne aby móc zmagazynować odpowiednią ilość środków dezynfekcyjnych. Maty dezynfekcyjne nie mogą mieć śliskiej powierzchni aby zminimalizować ryzyko poślizgnięcia się na nich mogącego skutkować uszkodzeniem ciała osób pracujących na danej fermie. Materiał z którego wykonane są maty dezynfekcyjne powinien być łatwy do umycia.

maty dezynfekcyjne producent

Jak zbudowane są maty dezynfekcyjne

Maty dezynfekcyjne mają najczęściej od 4 do 5 centymetrów grubości. Wewnątrz nich znajduje się pianka poliuretanowa. Dobre maty dezynfekcyjne wyposażone są w możliwość wymiany pianki. Pianka w matach dezynfekcyjnych zamknięta jest za pomocą zamka błyskawicznego. Rzadziej spotykane i znacznie mniej funkcjonalne są zamknięcia na rzepy.

Podział mat dezynfekcyjnych

Maty dezynfekcyjne można podzielić na maty przeznaczone do dezynfekcji kół (maty przejazdowe), maty przeznaczone do dezynfekcji butów i maty przeznaczone do dezynfekcji racic.

  • Maty przejazdowe to najczęściej dwie długie maty z których każda dezynfekuje koła z jednej strony przejeżdżających po nich pojazdów. Ze względu na wysokie obciążenia, którym są one poddawane maty przejazdowe wykonywane są z grubego materiału charakteryzującego się wysoką odpornością.
  • Maty dezynfekcyjne do dezynfekcji racic chronią krowy przed przynoszeniem z pastwisk drobnoustrojów na powierzchniach racic.

Jak stosować maty dezynfekcyjne ?

Obok odpowiedniej jakości mat dezynfekcyjnych i środków służących do ich nasączania na skuteczność mat dezynfekcyjnych wpływa również ich właściwe stosowanie.

Podstawą właściwego stosowania mat dezynfekcyjnych jest regularne zmienianie i uzupełnianie preparatów dezynfekcyjnych odpowiedzialnych za dezynfekujące właściwości mat.

Należy zadbać też o czystość mat. Powinny one być regularnie zamiatane, a zarówno pianka znajdująca się wewnątrz mat jak i pokrowiec powinny być regularnie płukane. W dniach w których jest ciepło i słonecznie należy zwiększyć częstotliwość kontrolowania wilgotności maty. W dniach deszczowych należy pokryć matę plandeką jeśli w danej chwili nie jest ona używana aby zapobiec zmniejszeniu się jej skuteczności w związku ze spadkiem stężenia preparatów dezynfekcyjnych, którymi jest ona nasączona.

Maty dezynfekcyjne, a kontrole zewnętrzne

Maty dezynfekcyjne są jednymi z pierwszych elementów, które sprawdzane są przez inspektorów przybywających do gospodarstw. Jest to kolejna z przyczyn dla których warto posiadać maty dezynfekcyjne w gospodarstwie zajmujący się produkcją zwierzęcą.

 

Przed jakimi chorobami bronią maty dezynfekcyjne ?

Istnieje wiele czynników chorobotwórczych, które mogą zostać zawleczone do miejsc w których odbywa się hodowla zwierząt. Najgroźniejszymi z nich są wirus Afrykańskiego Pomoru świń i wirus ptasiej grypy.

Afrykański Pomór Świń

Afrykański Pomór Świń stanowi poważny problem na terenie Polski. W 2017 roku wykryto ponad 300 przypadków i 100 ognisk tej choroby na trenie naszego kraju. Afrykański Pomór Świń w Polsce najpierw pojawił się na terenie Podlasia. Z czasem choroba rozpowszechniała się w kierunku zachodnim aż do przekroczenia linii Wisły.

Do polski choroba ta trafiła poprzez przechodzące przez nasze granice dziki. Istnieją też przypuszczenia, że ASF trafia też do Polski poprzez żywność przywożoną z Ukrainy przez robotników.  Za prawdopodobne uznał to minister rolnictwa Krzysztof Jurgiel 21 grudnia 2017 roku w wiadomościach TVP.

W naszym rządzie istnieje spotykający się raz lub dwa razy w tygodniu zespół międzyresortowy, który na bieżąco monitoruje sytuacje dotyczącą ASF w naszym kraju i podejmuje kroki mające na celu powstrzymania rozpowszechniania się tej choroby.

O tym jak poważnym problemem jest ASF w naszym kraju świadczy fakt, że zwalczanie tej choroby znalazło swoje miejsce nawet w expose premiera Mateusza Morawieckiego. W wystąpieniu tym nasz premier podkreślił, że mimo iż dla większości Polaków ASF to skrót, który niewiele mówi to choroba ta ma duże znaczenie dla polskiej wsi. W wystąpieniu tym Mateusz Morawiecki zapowiedział wzmocnienie  istniejących i wdrożenie nowych środków mających za zadanie powstrzymanie rozpowszechniania się i zwalczenie tej niezwykle niebezpiecznej dla trzody chlewnej choroby.

Odpowiednie specustawy mające za zadanie zwiększenie skuteczności zwalczania ASF są obecnie przygotowywane przez decydentów. Proponowane działania to utworzenie zespołów do spraw zagrożeń epizootycznych, zwiększenie nadzoru nad Polskim Związkiem Łowieckim i zwiększenie efektywności odstrzału sanitarnego.

Jednym z największych planowanych w celu powstrzymania ASF przedsięwzięć jest budowa mającego 1025 kilometrów ogrodzenia, które ma biec wzdłuż granicy polski z Białorusią i Ukrainą. Szacuje się, że budowa tego ogrodzenia będzie wiązała się z kosztami wynoszącymi 130 mln złotych. Kolejna proponowana zmiana to zmiana postępowania z dzikami odłowionymi na terenie miast. Obecnie są one przewożone do innych miast. Po wprowadzeniu proponowanych zmian będą one uśmiercane. Decyzja ta podyktowana została faktem, że przewiezienie odłowionych w okolicach Warszawy dzików na teren województwa Warmińsko-Mazurskiego przyczyniło się do pojawienia się tam wirusa ASF.

Kolejną zmianą, którą wprowadzą specustawy jest zmiana prawa łowieckiego, która zwiększy nadzór nad Polskim Związkiem Łowieckim. Celem zwiększenia nadzoru jest poprawa efektywności odstrzału sanitarnego w tym polowań odbywających się na obszarach chronionych. Ustawy wprowadzą też możliwość wypowiedzenia umowy dotyczącej dzierżawy obwodu łowieckiego. W celu zachęcenia myśliwych do odstrzału dzików ustawa daje im prawo do skorzystania z płatnego urlopu okolicznościowego w ilości aż do 6 dni w roku.

Wspomniana specustawa została już jednogłośnie poparta przez senat i w chwili, gdy pisany jest ten artykuł czeka już tylko na podpis prezydenta.

W celu walki z ASF podejmowane są liczne działania. W grudniu 2017 roku Wojewoda Mazowiecki wydał rozporządzenie o odstrzale 100 dzików. Odstrzał ten ma mieć miejsce na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego, a konkretnie gmin Brochów, Czosnów, Izabelin, Kampinos, Leoncin, Leszno, Łomianki oraz Stare Babice i być przeprowadzony przez Polski Związek Łowiecki do 15 stycznia 2018 roku. Odstrzelone przez myśliwych z Polskiego związku łowieckiego dziki będą dostarczane do miejsc wskazanych przez Powiatowego Lekarza Weterynarii i zbadane na obecność wirusa ASF. Redukcja liczebności dzików uważana jest za jedną z bardziej skutecznych metod walki z ASF.

Pod koniec 2017 roku ASF na terenie Polski występował w czterech województwach: Warmińsko-Mazurskim, Podlaskim, Mazowieckimi i Lubelskim.

W grudniu 2017 roku w celu pomocy dla producentów świń prowadzących swoją działalność na terenach na których występuje ASF ARiMR (Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa) uruchomiła pomoc w postaci nieoprocentowanych pożyczek w kwocie 30 milionów złotych. Maksymalna kwota tych pożyczek wynosi od 50 000 do 1 000 000 złotych i uzależniona jest od wielkości danego stada w 2016 roku. Wnioski o udzielenie tej pożyczki można składać w powiatowych biurach ARiMR.

Wirus ASF wykazuje się wyjątkowo wysoką odpornością na działanie czynników środowiskowych takich jak między innymi czynniki chemiczne, gnicie, wysychanie, zmiany PH i temperatura. W temperaturze 4 stopni Celsjusza jego przeżywalność w krwi wynosi 18 miesięcy, w temperaturze 20 stopni Celsjusza przeżywalność w kale wynosi 11 dni, a przeżywalność wirusa ASF w zanieczyszczonych kojcach wynosi miesiąc.

Ptasia grypaptasia grypa

Ptasia grypa to ostra zakaźna choroba ptaków wywoływana przez wirusa grypy typu A. Choroba ta występuje na całym świecie i atakuje wszystkie gatunki ptaków, choć istnieją duże różnice wśród poszczególnych gatunków ptaków pod względem poziomu podatności na tą chorobę. Ptasia grypa obok ptaków może atakować również ludzi, psy, koty i świnie.

Inne metody zabezpieczania gospodarstw przed drobnoustrojami-ASF

Maty dezynfekcyjne nie są jedynymi istniejącymi metodami zabezpieczania farm przed wirusami. W dalszej części artykułu opiszemy inne metody zabezpieczania hodowli przed wirusami skupiając się przede wszystkim na metodach, które chronią je przed wirusem  ASF i ptasią grypą, które obecnie stanowią szczególnie wysokie zagrożenie dla zwierząt hodowlanych w Polsce.

Przed wirusem AFS przenoszonym przez dziki farmy zabezpieczane są poprzez ogradzanie ich szczelnym, podmurowanym lub zalanym betonem ogrodzeniem wyposażonym w zamykaną bramę. W miejscach w których zagrożenie ze trony ASF jest szczególnie wysokie stosowane są ogrodzenia podwójne. Po każdym transporcie należy myć i dezynfekować pojazdy którymi transportowana była trzoda chlewna. Załadunek świń powinien odbywać się na granicy gospodarstwa na rampie załadowczej, a bramka prowadząca na rampę powinna być otwierana jedynie w jedną stronę aby wyprowadzone na nią świnie już nie wracały. Kierowcy ciężarówek transportujących świnie nie powinni wychodzić z szoferek. Lekarze weterynarii oraz inseminatorzy pojawiający się na terenie gospodarstwa powinni zmieniać obuwie i ubranie ochronne przed każdym wejściem na teren gospodarstwa. W obiektach składających się z kilku sektorów lekarz weterynarii powinien poruszać się w jednym kierunku, z porodówki do odchowalni, a na końcu do tuczarni. Nigdy odwrotnie, gdyż porodówki i pomieszczenia dla prosiąt są szczególnie wrażliwe na zakażenie pochodzące od innych świń. Osoby mające kontakt z dzikami nie powinny mieć kontaktu ze świniami hodowlanymi oraz zachowywać odpowiednie środki higieny zmniejszające prawdopodobieństwo przeniesienia przez nie wirusa ASF.

Inne metody zabezpieczania gospodarstw przed drobnoustrojami- ptasia grypa

Przed zawleczeniem do gospodarstw wirusa ptasiej grypy można dodatkowo zabezpieczyć się nie wypuszczając ptaków z wnętrza budynków, co zmniejszy ryzyko przeniesienia wirusa ptasiej grypy z ptactwa dzikiego na ptactwo domowe. Odizolowane od dzikiego ptactwa powinna być również pasza spożywana przez ptactwo domowe. Wszystkie przypadki zwiększonych padnięć drobiu powinny być zgłaszane odpowiednim organom. Na przemysłowych fermach drobiu nie należy zatrudniać osób hodujących drób przyzagrodowo ani hodowców gołębi. W gospodarstwach hodujących drób nie należy dokarmiać dzikich ptaków. Krótko mówiąc należy unikać wszelkich działań mogących przyczynić się do kontaktu ptaków hodowlanych z innymi ptakami.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.