Zasady bioasekuracji chlewni w walce z asf

W ostatnich latach coraz większym problemem dla rolników zajmujących się hodowlą trzody chlewnej staje się afrykański pomór świń. W związku z tym zapraszamy do przeczytania kolejnego artykułu na temat choroby która jest afrykański pomór świń. Napiszemy w nim jak zabezpieczyć gospodarstwo przed afrykańskim pomorem świń. Napiszemy również czym jest afrykański pomór świń, jak przebiega afrykański pomór świń, jakie są cykle zakażenia afrykańskim pomorem świń, jak wyglądają sekcje zwłok świń zarażonych afrykańskim pomorem świń, jak wygląda diagnostyka afrykańskiego pomoru świń, gdzie zgłosić wystąpienie afrykańskiego pomoru świń, kto walczy z afrykańskim pomorem świń, jakie ograniczenia obowiązują na obszarach na których wystąpił ASF. Napiszemy również o bioasekuracji przed ASF.

Opiszemy podstawowe zasady bioasekuracji i podzielimy je według ich rzeczywistego znaczenia dla rozprzestrzeniania się afrykańskiego pomoru świń. Napiszemy czym są maty dezynfekcyjne przejazdowe, czym są maty dezynfekcyjne wjazdowe, czym są maty dezynfekcyjne wyjazdowe, czym są maty dezynfekcyjne przejściowe, czym są maty dezynfekcyjne wejściowe, czym są maty dezynfekcyjne wyjściowe, jak używać mat dezynfekcyjnych, co dają maty dezynfekcyjne, jak duże powinny być maty dezynfekcyjne przejściowe, jak duże powinny być maty dezynfekcyjne przejazdowe, czym nasączane są maty dezynfekcyjne przejazdowe i czym nasączane są maty dezynfekcyjne przejściowe.

Czym jest Afrykański pomór świń ?

Wirus ASF zaliczany jest do rodziny Asfarviridae choć początkowo zaliczano go rodziny Iridoviridae. Materiałem genetyczny wirusa jest dwuniciowe DNA. Wirus ASF posiada składającą się z czterech warstw otoczkę lipoproteinową. Wirus ASF jest skomplikowanym patogenem składającym się z od 28 do 34 białek strukturalnych indukujących powstawanie od 95 do 111 białek zakaźnych w zakażonych makrofagach. Ponad 50 z tych białek posiada właściwości immunogenne. Immunogenność to zdolność do wywołania odpowiedzi odpornościowej. Namnażanie się ASF odbywa się głównie w cytoplazmie makrofagów i monocytów. Cytoplazma to część protoplazmy znajdująca się poza jądrem komórkowym.

Poza tym wirus afrykański pomór świń namnaża się również w komórkach nabłonka kanalików nerkowych, neutrofilach i trombocytach. Neutrofile to komórki pełniące zasadniczą rolę w odpowiedzi odpornościowej. Trombocyty to płytki krwi odpowiedzialne za krzepnięcie krwi. Cechują się szybką reakcją na zagrożenia. Wirus ASF nie namnaża się w limfocytach T i B. Limfocyty B rozpoznają antygen i wytwarzają przeciwciała. Limfocyty T odpowiadają za odpowiedź odpornościową komórkową.

Wirus ASF nie jest spokrewniony z klasycznym pomorem świń w związku z czym świnie uodpornione na klasyczny pomór świń nie są odporne na afrykański pomór świń. Klasyczny pomór świń wywoływany jest przez wirusa RNA podczas gdy wirus afrykańskiego pomoru świń wywoływany jest przez wirusa DNA. Oznacza to, że te dwa rodzaje wirusów są ze sobą mniej spokrewnione niż człowiek z dowolnym gatunkiem zwierząt lub roślin.

Przebieg afrykańskiego pomoru świń

Apoptoza limfocytów mająca miejsce głównie w obrębie grasicy prowadzi do neutrofilii i leukopenii. Apoptoza to proces zaprogramowanej śmierci w organizmie wielokomórkowym. Neutrofilia to zwiększenie liczebności granulocytów obojętnochłonnych we krwi do wartości przekraczających 8000/µl. Leukopenia to obniżenie liczebności leukocytów czyli komórek odpornościowych we krwi. Straty te dotyczą zwłaszcza limfocytów T.

Spadek poziomu leukocytów największy jest podczas czwartego dnia choroby kiedy to spada on do 2/5 poziomu fizjologicznego. Na skutek choroby następuje wzmożona hematopoeza czyli wytwarzanie elementów krwi w szpiku kostnym. Zwiększenie hematopoezy nie wystarcza jednak do skompensowania powstałych w krwi obwodowej strat limfocytów będących podstawą odpowiedzi odpornościowej organizmu.

Zakażenia afrykańskim pomorem świń - cykle zakażeń

Wyróżnić można dwa cykle zakażeń ASF, a mianowicie cykl leśny i cykl domowy. Podczas cyklu leśnego choroba przenosi się pomiędzy dzikami, a zakażenia zwierząt domowych są wynikiem przypadkowych zakażeń bocznych. Podczas cyklu leśnego wszystkie zakażenia mają charakter latentny lub bezobjawowy. Podczas cyklu domowego choroba ta szerzy się jedynie pomiędzy świniami domowymi.

Zakażenia asf - cykl domowy 

Podczas cyklu domowego wirus ASF trafia jak sama nazwa wskazuje do świń domowych. Podczas choroby świnie domowe masowo wydalają wiriony wirusa afrykańskiego pomoru świń. Powoduje to szybkie szerzenie się afrykańskiego pomoru świń połączone z wysoką śmiertelnością trzody chlewnej. Chore świnie wydalają duże ilości wirusa, który obecny jest we wszystkich ich wydalinach, wydzielinach i płynach ustrojowych. Wydzielanie wirusa afrykańskiego pomoru świń przez świnie rozpoczyna się po upływie od 7 do 10 dni od wystąpienia gorączki. Szczególne duże ilości wirusa afrykańskiego pomoru świń wydzielane są drogą aerozolową z układu oddechowego oraz z kałem. Istnieją dwie drogi którymi wirus ASF przemieszcza się ze zwierząt zakażonych na zwierzęta zdrowe. Są to droga bezpośrednia polegająca na przenoszeniu wirusa afrykańskiego pomoru świń ze zwierząt chorych na zdrowe oraz droga pośrednia.

Pośrednio ASF przenosi się poprzez pasze, pochodzące od zakażonych zwierząt mączki mięsno-kostne, środki transportu, inne przedmioty i kleszcze. Nosicielstwo wirusa ASF może trwać dwa, a nawet więcej lat. Pierwsze zakażenie danego stada najczęściej następuje poprzez kontakt, ale choroba utrwala się w stadzie poprzez nosicieli bezobjawowych oraz ozdrowieńców. Istnieją także zakażenia latentne. W przypadku zakażenia latentnego zwierzę jest nosicielem zarazka, ale nie przenosi go na inne osobniki.

Wykrycie nosicielstwa w przypadku zakażenia latentnego nastręcza poważne trudności. Niestety zakażenia latentne mogą uczynnić się od wpływem stresu co prowadzi do masowego, a jednocześnie bezobjawowego wydalania wirusa ASF przez zakażoną świnię. Wirus afrykańskiego pomoru świń często przenosi się też z zainfekowanych nim loch na prosięta. Najczęściej do tego typu sytuacji dochodzi wiosną i latem kiedy to mają miejsce proszenia dzikich świń. Przebieg choroby u świń jest zazwyczaj szybki w związku z czym pomijając nieliczne przypadki przewlekłe nie są one wychudzone.

Afrykański Pomór Świń - sekcja zwłok

Ze względu na szybkie następowanie stężenia pośmiertnego i rozkładu gnilnego zwłok sekcja zwłok świń powinna zostać wykonana w niedługim czasie od ich śmierci. Skóra świń, które zmarły z powodu ASF jest sinoczerwona i pokryta licznymi wybroczynami wywołanymi uszkodzeniami naczyń krwionośnych i śródbłonka. W okolicach otworów głowy znajdują się ślady wypływów, a w okolicach odbytu biegunki. W jamach ciała znajduj się żółtoróżowy płyn wysiękowy w którego składzie znajduje się krew i włóknik. Najbardziej charakterystycznymi zmianami wywoływanymi przez ASF są zmiany w nerkach, sercu, śledzionie i węzłach chłonnych. Śledziona jest silnie przekrwiona i powiększona. U większości spośród zarażonych świń przybiera ona kolor czarny lub ciemnoniebieski. Miąższ śledziony świń zarażonych ASF jest przepojony krwią i rozmiękły.

Znacznie powiększone są węzły chłonne. Występują na nich liczne krwawe wylewy i wybroczyny. Największe zmiany występują w węzłach chłonnych wątroby, krezki i żołądka. W nerkach zauważyć można przekrwienie kory, wybroczyny oraz krwawe wylewy. U połowy świń stwierdzane są krwawe wylewy lub wybroczyny pod wsierdziem lub nasierdziem serca. Bezpośrednią przyczyną śmierci zwierząt najczęściej jest obrzęk tkanki międzypłacikowej pęcherzyków płucnych. W przewodzie pokarmowym świń zaobserwować można skrzepłą krew w przewodzie pokarmowym, zapalenie błony śluzowej jelita cienkiego i krwotoczne zapalenie błony śluzowej żołądka.

Diagnostyka afrykańskiego pomoru świń

Szybkie rozpoznanie ASF ma zasadnicze znaczenie dla zwalczania tej choroby i powstrzymywania jej rozprzestrzeniania się. Ze względu na podobieństwo objawów choroby do innych chorób zasadnicze znaczenie w diagnostyce maja badania laboratoryjne.

Za minimalną ilość zwierząt w danym stadzie trzody chlewnej, które należy poddać diagnostyce pod kątem wystąpienia afrykańskiego pomoru świń uważa się 5 sztuk. Badaniom laboratoryjnym poddawane są próbki tkanek zwierząt żywych, padłych oraz zabitych, które pobierane są za pomocą jałowych narzędzi jednokrotnego użytku. Po pobraniu próbki umieszczane są w sterylnych pojemnikach ze szczelnym zamknięciem zabezpieczającym je przed wyciekiem zawartości, a na pojemniku umieszczana jest etykieta zawierająca podstawowe dane na temat próbki takie jak miejsce i data pobrania, rodzaj próbki, opis zwierzęcia i jego numer identyfikacyjny. Po zamknięciu zewnętrzna powierzchnia pojemnika jest dezynfekowana i opłukiwana wodą, a pojemnik wysyłany jest do Zakładu chorób Świń w celu wykonania badań.

Najczęściej pobierana jest krew. Jeśli celem przeprowadzanych badań jest wykrycie wirusa afrykańskiego pomoru świń do krwi dodawany jest środek konserwacyjny na przykład sole heparyny. Jeśli celem badań jest wykrycie przeciwciał ASF środek konserwacyjny nie jest dodawany. Krew pobierana jest do próbówek za pomocą igieł jednorazowych. Od padłych lub poddanych eutanazji pobierane są narządy wewnętrzne takie jak migdałki, nerki, płuca, śledzionę i węzły chłonne. Przy nietypowym przebiegu choroby pobierany jest również szpik kostny. Próbki pobierane są od osobników trzody chlewnej w przypadku których podejrzenia wystąpienia afrykańskiego pomoru świń są szczególnie silne. Podczas badań wirus wykrywany jest poprzez immunofluorescencje bezpośrednią, badanie ELISA, odczyn hemadsorpcji lub wykrywanie materiału genetycznego..

Immunofluorescencja bezpośrednia w przypadku ASF polega na wykonywaniu preparatów odciskowych z migdałków lub śledziony i użyciu surowicy anty-ASF, która skoniungowana jest z FITC. Metoda ta pozwala na wykrycie wirusa już po upływie czterech dni od zakażenia Afrykańskim Pomorem Świń.

Podczas badania ELISA antygeny wirusa Afrykańskiego Pomoru Świń wykrywane są metodą immunoenzymatyczną.

Hemasorpcja to tworzenie wokół makrofaga rozety złożonej z erytrocytów. Podczas badania odczynu hemasorpcji zarażone ASFV makrofagi hodowane są in vitro. Wirus ASF jest jedynym spośród atakujących świnie wirusów zdolnym do hemasorpcji.

Wykrywanie materiału genetycznego odbywa się za pomocą primerów, które zaprojektowane zostały w oparciu o konserwatywny czyi nieulegający zmianom fragment genomu wirusa afrykańskiego pomoru świń. Metoda ta umożliwia wyjątkowo szybkie wykrycie materiału genetycznego wirusa afrykańskiego pomoru świń. W krwi może być on wykrywany dwa dni od zarażenia, a w migdałkach 3 dni od zarażenia.

Gdzie zgłosić podejrzenie ASF ?

Diagnostyka afrykańskiego pomoru świń bywa trudna ze względu na podobieństwo  objawów afrykańskiego pomoru świń do objawów innych chorób trzody chlewnej. Z tego powodu każde podejrzenie wystąpienia afrykańskiego pomoru świń powinno zostać zgłoszone do powiatowego lekarza weterynarii. Dotyczy to zwłaszcza obszarów na których występuje ASF oraz terenów znajdujących się w sąsiedztwie obszarów na terenie których wystąpił afrykański pomór świń. W chwili pisania tego artykułu obszary te zlokalizowane są głównie w województwach położonych we wschodniej części naszego kraju czyli w Lubelskim, Mazowieckim i Podlaskim.

Zgłoszenia do powiatowych lekarzy weterynarii dotyczące podejrzeń wystąpienia ASF mogą być przekazywane poprzez wójta, burmistrza lub lekarza weterynarii opiekującego się danym gospodarstwem.

Niezgłoszenie podejrzeń wystąpienia ASF jest wykroczeniem zgodnie z  ustawą z dnia 11 marca 2004 roku o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. W przypadku złożenia zgłoszenia przez hodowcę trzody chlewnej, którego świnia padła z powodu ASF właścicielowi przysługuje zapomoga wypłacana z budżetu państwa.

Świnie padłe na ASF

Padłych w wyniku ASF świń nie należy zakopywać. Powinny one zostać przekazane do zakładu zajmującego się utylizacją martwych zwierząt. Polski rząd dopłaca do zakładów odbierających od rolników martwe zwierzęta w związku z tym nie ponoszą oni kosztów związanych z utylizacją martwych sztuk.

Postępowanie przed przybyciem lekarza weterynarii

Od zgłoszenia do powiatowego lekarza weterynarii informacji o podejrzeniu wystąpienia ASF do przybycia wyżej wspomnianego lekarza może minąć sporo czasu. W tym czasie należy strzec i izolować znajdujące się na terenie gospodarstwa zwierzęta oraz uniemożliwiać postronnym osobom dostęp do miejsc w których znajdują się podejrzewane o zachorowanie na ASF świnie.

Podczas oczekiwania na przybycie lekarza weterynarii nie należy wywozić, wynosić ani sprzedawać żadnych produktów znajdujących się na terenie gospodarstwa w tym zwłaszcza zwłok zwierzęcych, mięsa, paszy dla zwierząt, ściółki, wody, nawozów naturalnych, nasienia, zarodków i komórek jajowych.

Kto walczy z ASF ?

W przypadku wystąpienia ASF obowiązek walki z nim ciąży na Inspekcji Weterynaryjnej. Do jej zadań należy likwidacja ogniska choroby, ustalenie jej źródła, oraz ustalenie, czy wirus afrykańskiego pomoru świń został przeniesiony z gospodarstwa w którym się pojawił do innych miejsc.

Co się dzieje ze świniami zarażonymi ASF ?

Wszystkie świnie znajdujące się w gospodarstwie w którym wystąpił ASF są zabijane, a ich zwłoki niszczone. Niszczone są również produkty pozyskane od świń i inne substancje, które mogły zostać skażone przez ASF w tym zwłaszcza pasze. Gospodarstwo na ternie którego wystąpiło ASF powinno zostać oczyszczone, a następnie zdezynfekowane za pomocą odpowiednich preparatów biobójczych unieszkodliwiających ASF. W gospodarstwie w którym wystąpił ASF świnie mogą zacząć być ponownie hodowane dopiero po upływie 40 dni po zakończeniu dezynfekcji po ASF.

Ograniczenia na obszarach na których wystąpił ASF

Dookoła ogniska ASF wyznaczany jest obszar zapowietrzony i zagrożony. Obszar zapowietrzony wyznaczany jest w promieniu przynajmniej 3 kilometrów, a obszar zagrożony w promieniu co najmniej 7 kilometrów od miejsca w którym stwierdzono wystąpienie afrykańskiego pomoru świń.

Istnieje szereg ograniczeń, które nakładane są na gospodarstwa, które znajdują się w obszarze zagrożonym lub zapowietrzonym. Z gospodarstw znajdujących się w obszarze zapowietrzonym nie należy wyprowadzać zwierząt przez okres 40 dni. Z obszarów znajdujących się na terenie zagrożonym nie należy wywozić zwierząt przez 30 dni. Okresy te mogą ulec skróceniu do 30 dni w przypadku obszarów zapowietrzonych i 21 dni w przypadku obszarów zagrożonych jeśli choroba zostanie wykluczona na podstawie intensywnych programów pobierania próbek i badań.

Po upływie wymienionych okresów należy zwrócić się do powiatowego lekarza weterynarii w celu uzyskania odpowiedniego pozwolenia pozwalającego na przemieszczenie zwierząt z terenu gospodarstwa. Bardziej szczegółowe informacje dotyczące przemieszczania świń uzyskać można od powiatowego lekarza weterynarii.

Odszkodowania za ASF

Jeśli ognisko ASF wystąpi u hodowcy spełniającego wymagania weterynaryjne otrzyma on odszkodowanie za straty, które poniósł w związku z działaniami Inspekcji weterynaryjnej podjętymi w celu zwalczenia afrykańskiego pomoru świń.

Niekupowanie świń z nieznanych źródeł

W gospodarstwach w których utrzymywane są świnie należy wdrożyć zasady bezpieczeństwa zapobiegające przypadkowemu przeniesieniu wirusa ASF. Przede wszystkim nie należy kupować świń nieposiadających świadectwa weterynaryjnego ani nieoznakowanych. Jak wynika z dochodzeń prowadzonych przez inspekcje weterynaryjną i policje większość przypadków przeniesienia wirusa ASF do których doszło na terenie Polski wynikało z nielegalnego lub niezgodnego z prawem przemieszczania świń i dzików oraz produktów pozyskanych z tych zwierząt.

Uwaga na karmę

Świnie nie powinny być karmione paszą o nieznanym nam pochodzeniu ani produktami pochodzenia zwierzęcego w tym również resztkami i zlewkami.

Kontakt z padłymi świniami i dzikami

Należy unikać kontaktu z padłymi dzikami lub świniami. Jeśli do takiego kontaktu dojdzie należy umyć lub zdezynfekować ręce za pomocą środka dezynfekcyjnego na bazie alkoholu oraz zdezynfekować lub oczyścić obuwie.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.