dezynfektol b

Dezynfekcja gospodarstwa trzody chlewnej

W hodowli trzody chlewnej bardzo ważne jest zachowanie właściwej higieny. Jednym z jej elementem jest właściwa dezynfekcja gospodarstwa rolnego.

Dezynfekcja w walce z asf

Dezynfekcja często mylona jest z innymi pokrewnymi terminami takimi jak między innymi dekontaminacja, sanityzacja i sterylizacja. W związku z tym pisząc o dezynfekcji warto najpierw wyjaśnić znaczenie przytoczonych wcześniej terminów. Najszerszym z wymienionych terminów jest dekontaminacja.

Dekontaminacja

dezynfektol bDekontaminacją nazywamy działania mające na celu zniszczenie lub usunięcie mikroorganizmów.

Wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje dekontaminacji. Metody te to w kolejności od zabijającej najwięcej do zabijającej najmniej mikroorganizmów sterylizacja, dezynfekcja i sanityzacja.

W przypadku gdy zniszczone zostaną wszystkie formy drobnoustrojów mówimy o sterylizacji.

Proces podczas którego zniszczeniu ulegają wegetatywne formy drobnoustrojów, a pozostają jedynie tak zwane powolne wirusy i spory bakteryjne nazywamy dezynfekcją. Jeśli podczas dezynfekcji obok form wegetatywnych zniszczone zostają również niektóre z form przetrwalnikowych, enterowirusy i prątki gruźlicy mówimy o dezynfekcji wysokiego stopnia.

Sanityzacją nazywamy usuwanie widocznych zanieczyszczeń i zabrudzeń. Na sanityzacje składają się działania takie jak malowane, odkurzanie i mycie.

Postępowanie mające na celu zapobiegniecie skażeniom powierzchni jałowych oraz zakażeniom tkanek nazywamy aseptyką.

Środki dezynfekcyjne podstawą skutecznej dezynfekcji

Efektywność procesu dezynfekcji uzależniona jest od szeregu czynników. Wpływają na nią między innymi czynniki takie jak rodzaj zastosowanego środka, jego stężenie, czas działania, temperatura i wilgotność. Efektywność środków dezynfekcyjnych wzrasta jeśli ich stężenie jest wysokie, czas działania dłuższy, a temperatura i wilgotność wyższe. Na skuteczność dezynfekcji wpływa również wielkość wartość PH. Jeśli jest ono obniżone prowadzi to do zmniejszenia właściwości dezynfekcyjnych IV-rzędowych zasad amoniowych, a jednocześnie zwiększenia aktywności związków jodu, podchlorynów i fenoli.

Rodzaje dezynfekcji

Możemy wyróżnić 5 rodzajów dezynfekcji w zależności od sytuacji epizootycznej panującej w danym gospodarstwie. Sytuacja epizootyczna to występowanie lub nie danej choroby zakaźnej wśród zwierząt na przykład Afrykańskiego Pomoru świń w danym miejscu i częstotliwość jej występowania.

Pierwszym z tych rodzajów jest dezynfekcja profilaktyczna znana również jako dezynfekcja zapobiegawcza lub dezynfekcja stała. Jest to standardowa dezynfekcja stosowana w gospodarstwach rolnych na co dzień.

Drugim rodzajem dezynfekcji w gospodarstwie jest dezynfekcja zapobiegawcza znana również jako dezynfekcja okresowa lub dezynfekcja profilaktyczna. Dezynfekcja zapobiegawcza związana jest z przygotowaniem pomieszczeń do ich obsadzenia przez nowe zwierzęta.

Kolejne rodzaje dezynfekcji związane są z wystąpieniem na terenie gospodarstwa rolnego choroby zakaźnej na przykład Afrykańskiego Pomoru Świń. Afrykański Pomór Świń jest obecnie najczęściej występującą na terenie Polski chorobą zakaźną zwierząt w związku z tym właśnie na przykładzie tej choroby omówienie zagadnienie dezynsekcji.

Po potwierdzeniu wystąpienia tej choroby przeprowadzana jest dezynfekcja wstępna. Podczas występowania tej choroby przeprowadzana jest dezynfekcja bieżąca znana również jako dezynfekcja ogniskowa.

Zakończeniem działań mających na celu zwalczanie choroby zakaźnej jest dezynfekcja końcowa. Dezynfekcja końcowa przywraca do zwyczajnego użytku gospodarstwo rolne.

Dezynfekcja zapobiegawcza

Dezynfekcja zapobiegawcza powinna być przeprowadzana na terenie gospodarstwa rolnego za każdym razem gdy mają w nim miejsce zmiany dotyczące zasiedlania stanowisk. Dezynfekcja powinna być przeprowadzana indywidualnie dla każdego z sektorów gospodarstwa rolnego. Aby zapewnić wysoką skuteczność dezynfekcji należy przeprowadzać ją w pustych pomieszczeniach zgodnie z hodowlaną zasadą wszystko pełne-wszystko puste.

Przed przeprowadzeniem dezynfekcji należy odpowiednio oczyścić pomieszczenia w których będzie ona przeprowadzana. Obornik i gnojowica powinny zostać usunięte, a wszystkie powierzchnie dokładnie oczyszczone mechanicznie i wymyte.

Od czego uzależniona jest skuteczność dezynfekcji?

Przeciwdrobnoustrojowe działanie preparatów dezynfekujących ograniczyć może obecność biofilmu zmniejszającego kontakt mikroorganizmów z substancjami stosowanymi do dezynfekcji i innych substancji organicznych.

To jak skuteczna okaże się dezynfekcja uzależnione jest od szeregu czynników w tym między innymi od wilgotności, temperatury, przygotowania obiektu do zabiegu, staranności osób przeprowadzających zabieg oraz rodzaju środka użytego do dezynfekcji.

Po usunięciu zwierząt, ściółki i odchodów należy dokładnie oczyścić pomieszczenie w którym przeprowadzana jest dezynfekcja mechanicznie. Oczyszczone powinny zostać ściany, sufity , drzwi, okna, wybiegi, przegrody oraz drogi przepędu. Podczas oczyszczania należy stosować dwie zasady, a mianowicie od końca do wyjścia i od góry do dołu. Podczas oczyszczania nie należy zapominać o elementach takich jak systemy zadawania paszy i pojenia, zbiorniki na paszę, taśmociągi, koryta, drabiny, oraz narzędzia, sprzęt i inne przedmioty, które były stosowane podczas obsługi zwierząt. Jako ostatnia oczyszczona powinna zostać podłoga. Jej oczyszczanie powinno rozpocząć się w miejscu najdalszym od wyjścia.

Po przeprowadzeniu dokładnego oczyszczania mechanicznego nadchodzi czas na umycie obiektu. Pierwszym etapem mycia jest płukanie wstępne. Płukanie wstępne ma na celu usunięcie różnego rodzaju resztek i innych słabiej związanych z podłożem osadów.

Dopiero potem przychodzi czas na właściwe mycie, które może być przeprowadzone za pomocą wody pod ciśnieniem, sprzętu mechanicznego lub narzędzi ręcznych.

Po myciu nadchodzi pora na właściwą dezynfekcję.

Dezynfekcja przeprowadzana jest za pomocą substancji chemicznych. Może być ona przeprowadzana poprzez ozonowanie, pianowanie, przecieranie, zamaczanie lub namaczanie najczęściej jednak przeprowadzana jest ona poprzez zamgławianie lub oprysk drobno kroplisty. Oprysk i zamgławianie są dość podobnymi zabiegami, a podstawowa różnica pomiędzy nimi polega na wielkości powstających podczas wymienionych zabiegów kropli. W przypadku oprysku drobnokroplistego mają one wielkość wynoszącą 50 -150 μ, a w przypadku zamgławiania mniej niż 50 μ. Zamgławianie może być przeprowadzane na zimno lub na gorąco. Metody którymi przeprowadzony zostanie zabieg uzależniona jest od substancji użytej do dezynfekcji i od warunków panujących w miejscu w którym zostanie on przeprowadzony.

Zaletą dezynfekcji przeprowadzanej metodami takimi jak oprysk drobnokroplisty, zamgławianie i ozonowanie jest fakt, że stosowane w metodach tych substancje docierają do wszystkich, nawet osłoniętych powierzchni w tym również kanałów gnojowicowych i wentylacyjnych.

Dużą zaletą ozonu jest fakt, że rozpada on się na zwykły tlen w związku z czym jego stosowanie nie wiąże się z koniecznością użycia wody w celu spłukania nadmiaru środka. Nie istnieje więc ryzyko przedostania się stosowanych środków do gnojowicy w której mogłyby one zniszczyć bakterie przez co utrudniłyby biodegradacje gnojowicy.

Zamgławianie przeprowadzane z użyciem odpowiednich środków jako jedna z nielicznych metod może być przeprowadzane nawet w obecności zwierząt jako uzupełninie innych działań przeprowadzanych w celu walki z trapiącymi je chorobami. Dotyczy to zwłaszcza chorób obejmujących układ oddechowy.

Zamgławianie jest szybsze i wiąże się z mniejszym zużyciem substancji dezynfekcyjnej niż jest to w przypadku oprysku. Są jednak miejsca w których oprysk mimo wszystko jest lepszą metodą. Jest tak w przypadku pomieszczeń o porowatych powierzchniach, nieszczelnych lub trudno dostępnych do dokładnego oczyszczenia.

Dezynfekcja wstępna

Dezynfekcja wstępna wygląda nieco inaczej niż jest to w przypadku standardowych metod dezynfekcji. Przede wszystkim stosowany jest w jej przypadku oprysk grubą kroplą.

Na niektóre z powierzchni na przykład powierzchnie porowate, ściółkę i powierzchnie, które trudno jest oczyścić celowo nakładane są duże ilości środków. Może to być nawet litr w przeliczeniu na metr kwadratowy dezynfekowanej powierzchni. To jako dokładnie jest ilość nakładanego środka do dezynfekcji uzależnione jest od tego, jak bardzo porowate są powierzchnie. W miejscach w których wystąpiła choroba zakaźna na przykład ASF nie należy przeprowadzić dezynfekcji za pomocą wysokiego ciśnienia ponieważ może to doprowadzić do rozprzestrzenienia się chorobotwórczych mikroorganizmów.

W przypadku dezynfekcji przeprowadzanej w związku wystąpienia u zwierząt choroby zakaźnej zaleca się jednoczesne skorzystanie z dwóch metod. Pierwszą z nich powinno być zamgławianie, a drugą pianowanie lub oprysk. Pianowanie lub oprysk powinny objąć wszystkie powierzchnie i urządzenia znajdujące się w dezynfekowanych pomieszczeniach w tym podłogi, ściany, sufity, podajniki pasz i poidła. Zamgławianie powinno zostać przeprowadzone po oprysku lub pianowaniu. Zamgławianie pozwala na unicestwienie mikroorganizmów, które ochroniły się przed opryskiem lub pianowaniem. Istnieje wiele czynników wpływających na przeprowadzenie tego rodzaju dezynfekcji. Idealne dla skutecznego przeprowadzenia zabiegu dezynfekcji pomieszczenie powinno być szczelne, powinna w nim panować temperatura wynosząca od 15 do 35 stopni Celsjusza, a wilgotność powinna być wyższa od 70%. Po zabiegu należy zamknąć obiekt w którym został on przeprowadzony na co najmniej dobę.

Od czego zależy skuteczność dezynfekcji?

Na skuteczność zabiegów dezynfekcji i mycia wpływa szereg czynników. Najważniejszymi z nich są stężenie preparatu i czas jego działania. To w jaki sposób stężenie środka wpływa na jego skuteczność jest kwestią indywidualną uzależnioną od tego jaka substancja czynna została użyta do dezynfekcji.

Innymi wpływającymi na skuteczność tych zabiegów czynnikami są użyty sprzęt, stężenie substancji aktywnej w roztworze, zastosowane techniki mycia i dezynfekcji, poziom zanieczyszczeń, temperatura i twardość wody oraz doświadczenie i wiedza osoby przeprowadzającej dezynfekcję.

Nieprawidłowo przeprowadzona dezynfekcja może okazać się nieskuteczna. Jakie są najczęstsze błędu popełniane podczas dezynfekcji?

Pierwszym z nich jest stosowanie środka rozcieńczonego inaczej niż wynika to z zaleceń jego producenta. Niewłaściwe jest zwłaszcza stosowanie roztworów zbyt silnie rozcieńczonych ponieważ skuteczność środka może w nim spaść w stopniu większym niż mogłoby to wynikać ze stopnia ich rozcieńczenia. Na przykład dwukrotnie rozcieńczony alkohol staje się około 1000 razy mniej skuteczny (dla osiągnięcia takiego samego efektu biobójczego konieczne jest wydłużenie jego działania tysiąckrotnie), a jeśli alkohol zostanie rozcieńczony trzykrotnie jego skuteczność spadnie kilkadziesiąt tysięcy razy. Roztwory o zbyt wysokim stężeniu mogą być niebezpieczne dla środowiska. Duże znaczenie ma także temperatura roztworu.

Dla każdej stosowanej w dezynfekcji substancji istnieje optymalna temperatura w której jej skuteczność jest najwyższa. W zbyt wysokich temperaturach wiele substancji może nawet ulec rozkładowi w wyniku którego mogą one nie tylko utracić swoje dezynfekcyjne właściwości, lecz nawet stać się niebezpieczne. W związku z tym zastosowany środek dezynfekcyjny należy dostosować do temperatury panującej w pomieszczeniu w którym przeprowadzany będzie zabieg dezynfekcji. W miesiącach zimowych przed przeprowadzeniem dezynfekcji może być konieczne podgrzanie pomieszczeń w których będzie ona przeprowadzana.

Środkami cechującymi się niższą wrażliwością na działanie temperatur są kwasy organiczne, tlenki i nadtlenki. Z tego powodu często stosowane są one jeśli zabieg dezynfekcji musi być przeprowadzony w niższych temperaturach.

bioasekuracja fermJeśli temperatury są zbyt niskie można podgrzać stosowany roztwór dezynfekcyjny do wyższej temperatury. Należy jednak pamiętać o tym, że pod wpływem temperatury otoczenia temperatura roztworu szybko spadnie po jego rozpyleniu.

Ze względu na konieczność ochrony zdrowia ludzi podczas stosowania środka dezynfekcyjnego należy także wziąć pod uwagę jego właściwości żrące, toksyczność i wpływ na przedmioty. Wiele środków dezynfekcyjnych może powodować rozpulchnianie gumy, korozję lub zmianę barwy.

Wiele występujących w środowisku naturalnym substancji utrudnia dezynfekcje. Jest tak między innymi w przypadku kału, gleby. Paszy i gnojowicy. Właśnie z tego powodu tak istotne jest wymycie oraz mechaniczne oczyszczenie powierzchni przed przeprowadzeniem dezynfekcji.

Duże znaczenie mają również wilgotność środowiska i jego PH.

Pewne, choć już znacząco mniejsze i tylko w przypadku niektórych substancji znaczenie mają pozostałości po detergentach oraz poziom twardości wody. Niektóre detergenty polepszają działanie preparatów dzięki zmniejszaniu napięcia powierzchniowego. W nowoczesnych hodowlach preparaty dezynfekcyjne, sanityzujące i myjące powinny być stosowane kompleksowo i systematycznie.

Preparaty jedno i wieloskładnikowe

Dostępne na rynku preparaty do dezynfekcji podzielić można na wielo- i jednoskładnikowe. Z długotrwałym stosowaniem środków jednoskładnikowych wiąże się niebezpieczeństwo polegające na tym, że mikroorganizmy mogą stać się na niego oporne. Z tego powodu w dezynfekcji najlepiej naprzemiennie stosować preparaty w skład których wchodzą środki aktywne o różnym działaniu lub stosować wspominane preparaty wieloskładnikowe których składniki cechują się synergicznym działaniem.

Fenole i zasady przyczyniają się do degradacji ściany komórkowej. Zasady, kwasy, aldehydy i alkohole powodują deaktywację enzymów.

Przeprowadzanie zabiegów dezynfekcji, mycia i oczyszczania może wiązać się ze sporym ryzykiem jeśli zostanie przeprowadzone ono w nieodpowiedni sposób. W związku z tym podczas ich wykonywania należy przestrzegać szeregu zasad BHP.

Przede wszystkim osoby te powinny zostać odpowiednio przeszkolone. Szkolenie to powinno dotyczyć między innymi metod obsługi sprzętu, który używany jest podczas tych zabiegów, preparatów używanych do dezynfekcji i sposobu przygotowywania roztworów.

Osoby wykonujące dezynfekcje powinny być wyposażone w odpowiednią odzież ochronną składającą się z okularów ochronnych, maski, kombinezonu, rękawic i gumowych butów. Strój ten chroni je przed zatruciem i poparzeniami. Najlepiej jeśli ekipa przeprowadzająca ten zabieg będzie co najmniej dwuosobowa.

Jeśli zabiegi wykonywane są wewnątrz pomieszczeń należy zwracać na niebezpieczeństwo ze strony instalacji elektrycznych, a jeśli wykonywane są one na świeżym powietrzu na kierunek wiatru oraz jego siłę.

Maty Dezynfekcyjne

chlewnia

Zasady bioasekuracji przed ASF

bioasekuracja ferm

Zasady bioasekuracji przed ASF

ASF jest w Polsce już na tyle długo, że każdy hodowca świń powinien być zaznajomiony z zasadami bioasekuracji zapobiegającymi rozprzestrzenianiu się tej choroby. Warto jednak przypomnieć te zasady zwłaszcza, że tylko teraz możliwe jest uzyskanie wynoszącego 75 % poniesionych w związku z bioasekuracją kosztów wsparcia rządowego. Wparcie to będzie można uzyskać tylko do 14 września w związku z czym warto zająć się zagadnieniem bioasekuracji gospodarstwa już dzisiaj ponieważ okazja do uzyskania zwrotu tak dużej części kosztów poniesionych w związku z bioasekuracją może się więcej nie powtórzyć. Rządowa pomoc obejmować będzie bardzo szeroki zakres a mianowicie

  • zakup mat dezynfekcyjnych,
  • zakup sprzętu do wykonywania zabiegów dezynsekcyjnych, dezynfekcyjnych, lub deratyzacyjnych, a także produktów biobójczych, środków deratyzacyjnych i dezynsekcyjnych,
  • zakup obuwia ochronnego i odzieży ochronnej,
  • zabezpieczenie budynków, na terenie których znajdują się świnie, przed zwierzętami domowymi.

Do wniosku należy dołączyć:

  • oświadczenie producenta rolnego o liczbie świń utrzymywanych w gospodarstwie,
  • faktury lub ich kopie, rachunki wystawione zgodnie z odrębnymi przepisami lub ich kopie lub kopie umów zlecenia lub o dzieło, dotyczące poniesionych wydatków wraz z dowodami zapłaty potwierdzającymi  poniesienie tych wydatków do dnia zakończenia terminu składania wniosków w danym roku kalendarzowym,
  • oświadczenia albo zaświadczenia dotyczące pomocy de minimis lub pomocy de minimis w rolnictwie oraz informacje niezbędne do udzielenia tej pomocy, o których mowa w art. 37 ust. 1 pkt 1 lub ust. 2 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej.

Wnioski o udzielenie pomocy będzie można składać w Biurach Powiatowych Agencji właściwych ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę producenta świń.

Jak dotąd jest to najbardziej opłacalny z punktu widzenia rolników program mający ich wspomóc w bioasekuracji i wydaje się dość mało prawdopodobne by równie korzystne dla rolników programy wsparcia bioasekuracji pojawiły się w najbliższej przyszłości. Dlatego warto zająć się bioasekuracją gospodarstwa już dzisiaj. W naszym artykule opisaliśmy wszelkie zagadnienia dotyczące bioasekuracji. W chwili obecnej planując bioasekurację gospodarstwa warto jednak skupić się na zagadnieniach z którymi związane jest dofinansowanie ponieważ później jego uzyskanie nie będzie możliwe.

Kupowanie świń z pewnych źródeł

ASF często trafia do ferm trzody chlewnej z nowymi zwierzętami. Z tego powodu powinny one pochodzić z pewnego źródła, co zminimalizuje prawdopodobieństwo, że otrzymamy zwierzęta zarażone ASF. Nie należy zwłaszcza kupować świń z gospodarstw znajdujących się na lub w pobliżu terenów na których wystąpił ASF. W chwili obecnej w Polsce choroba ta występuje głównie na obszarach Polski położonych w pobliżu granic z państwami byłego związku radzieckiego i na Mazowszu. Aktualne mapy ukazujące zasięg występowania afrykańskiego pomoru świń publikowane są na stronach internetowych Inspekcji Weterynaryjnej.

Wszystkie kupowane świnie jednej płci powinny pochodzić z jednego miejsca w którym przestrzegane są zasady dotyczące bioasekuracji. Pamięć ludzka bywa ulotna w związku z tym kupując świnie warto zapisać sobie informacje dotyczące daty zakupu, sprzedawcy, numeru identyfikacyjnego stada i numeru zakupionych zwierząt.

Kwarantanna

Po przewiezieniu na teren gospodarstwa nowe świnie powinny zostać poddane kwarantannie.

Wprowadzanie nowych świń do stada zawsze wiąże się z ryzykiem czasami jednak jest to konieczne w celu zwiększenia różnorodności genetycznej stada.

Jak wie każdy hodowca istnieje tez alternatywna metoda zwiększenia różnorodności genetycznej stada polegająca na sztucznej inseminacji. I w tym przypadku istnieje jednak ryzyko przeniesienia ASF przez osobę, która dostarczy pojemniki zawierające nasienie.

Zastosowanie kwarantanny konieczne jest zawsze kiedy do gospodarstwa wprowadzane są nowe, pochodzące z zewnątrz świnie bez względu na to, jak duże mamy zaufanie dla danego dostawcy. Dopiero kiedy obserwacja oraz testy potwierdzą, że zwierzęta są zdrowe można przyłączyć je do stada. Okres inkubacji wielu chorób świń bywa długi, a bardzo często zdarza się, że zarażają się one chorobami zakaźnymi dopiero podczas transportu do naszego stada. W związku z tym okres kwarantanny powinien być odpowiednio długi i trwać od miesiąca do dwóch.

Poziom bioasekuracji w budynku w którym odbywa się kwarantanna powinien być przynajmniej tak samo wysoki jak jest to w innych budynkach wchodzących w skład gospodarstwa. Budynek w którym odbywać się będzie kwarantanna powinien być umiejscowiony i zbudowany w sposób uniemożliwiający bezpośrednie kontaktowanie się znajdujących się w nim zwierząt z innymi zwierzętami domowymi, hodowlanymi, dzikimi i synantropijnymi.

Instalacje przez które zwierzętom poddanym kwarantannie  dostarczane są woda, świeże powietrze i pasza powinny być oddzielone od instalacji którymi zasoby te dostarczane są do innych zwierząt znajdujących się na terenie gospodarstwa. Również systemy gromadzące i odprowadzające gnojowicę od zwierząt poddanych kwarantannie powinny być oddzielone od tego rodzaju systemów przeznaczonych dla pozostałych zwierząt.

Budynek w którym odbywa się kwarantanna zasiedlany powinien być w systemie puste/pełne. Oznacza to, że nowe zwierzęta można w nim umieścić dopiero wtedy, kiedy wszystkie zwierzęta przebywające w nim wcześniej zostaną usunięte.

Pomieszczenie w którym odbywa się kwarantanna powinno zapewniać możliwie dobre warunki dla poddanych jej zwierząt. Najlepiej, jeśli nie będą one odbiegać od warunków panujących w pomieszczeniu w którym znajdują się pozostałe świnie. Pomieszczenie to powinno być czyste, suche i wygodne. Świnie powinny mieć stały dostęp do czystej wody. Świniami poddawanymi kwarantannie powinny zajmować się inne osoby niż te, które zajmują się pozostałymi świniami i powinny one używać w tym celu innego sprzętu. Czasami jest to niemożliwe lub nadmiernie kłopotliwe. W takim przypadku świnie poddane kwarantannie powinny być obsługiwane przez pracowników jako ostanie, a osoba zajmująca się ich obsługą przed wejściem do budynku w którym odbywa się kwarantanna powinna wziąć prysznic oraz założyć czyste obuwie i ubranie.

Budynek w którym odbywa się kwarantanna powinien być odpowiednio oświetlony dzięki czemu możliwa będzie odpowiednia inspekcja zwierząt pod kątem wystąpienia u nich chorób zakaźnych.

Najlepiej jeśli całe wyposażenie używane w budynku w którym odbywa się kwarantanna składowane będzie w przeznaczonym do tego miejscu znajdującym się na terenie tego budynku.

Świnie, które poddane zostały kwarantannie powinny być codziennie obserwowane w celu zauważenia ewentualnych objawów chorobowych. Obserwacja ta powinna obejmować zwłaszcza utratę apetytu, kaszel, kichanie, biegunkę, kulawiznę oraz śluz i krew w kale. Jeśli zauważymy, że u świń wystąpił jeden z wymienionych objawów powinniśmy zmierzyć ich temperaturę. Wszystkie zauważone objawy należy zgłosić lekarzowi weterynarii, który obejrzy podejrzane zwierzęta i pobierze im krew. Nawet jeśli nie zauważymy u świń żadnych objawów w celu upewnienia się, że zwierzęta są zdrowe najlepiej jest pobrać im krew dwukrotnie: pierwszy raz po ich przybyciu, a drugi raz po upływie około miesiąca od ich przybycia.

Budynek w którym odbywa się kwarantanna powinny być łatwy w myciu i dezynfekcji. Dzięki temu po usunięciu jednej partii zwierząt, a przed pojawieniem się kolejnej możliwe będzie wyeliminowanie z niego możliwe dużej ilości drobnoustrojów. Po umyciu i zdezynfekowaniu budynku kwarantanny należy odczekać około kilkunastu dni przed wprowadzeniem do niego nowych zwierząt. W tym czasie budynek powinien całkowicie wyschnąć. Jeśli budynek nie wyschnie przed wprowadzeniem do niego nowych zwierząt znacząco rośnie prawdopodobieństwo przetrwania w nim dużej ilości mikroorganizmów.

Bioasekuracja przed ASF przy przemieszczaniu zwierząt.

Jeśli na terenie fermy zachodzi konieczność przemieszczenia trzody chlewnej to należy ją przemieszczać zgodnie z zasadą budynek pełny/budynek pusty. Wszystkie świnie będące w tym samym wieku powinny być przemieszczane jednocześnie. Dotyczy to wszystkich faz produkcji. Po utworzeniu grupy zwierząt w jednym wieku nie należy dodawać do niej zwierząt kolejnych. Dotyczy to zarówno zwierząt młodszych jak i starszych. Zmniejsza to zwłaszcza prawdopodobieństwo przeniesienia się wirusów z świń starszych na młodsze. Hodowanie wszystkich świń w danym wieku razem umożliwia zwiększenie efektywności wykorzystania paszy dzięki dostosowaniu jej rodzaju do wieku świń.

Przed wprowadzeniem takiej grupy zwierząt do nowego pomieszczenia należy odpowiednio oczyścić, zdezynfekować i osuszyć pomieszczenia do których wprowadzane będą nowe zwierzęta. Mycie powinno obejmować między innymi ściany, karmniki, kojce, sufity i podłogi. Mycie powinno odbywać się pod ciśnieniem przy użyciu detergentów i gorącej wody.

Bioasekuracja przed ASF – goście, którzy wśród nas przebywają

ASF może trafić na teren gospodarstwa również z osobami przybywającymi na teren fermy z zewnątrz. Ryzyko związane z pojawieniem się na terenie fermy różnych osób nie jest takie same w związku z czym podejmowane działania bioasekuracyjne należy dostosować do poziomu ryzyka wiążącego się z pojawieniem się na terenie fermy danej osoby.

Największe ryzyko związane jest z osobami, które regularnie mają kontakt z trzodą chlewną inną od znajdującej się na terenie naszego gospodarstwa. Są to między innymi weterynarze, inseminatorzy, osoby handlujące paszami i innymi produktami przydatnymi w prowadzeniu fermy trzody chlewnej lub osoby, które same również posiadają fermę trzody chlewnej. Ryzyko wzrasta jeśli wymienione osoby nie zakładają ubrań ochronnych lub nie są zaznajomione z zasadami bioaekuracji.

Co zrobić, aby goście którzy pojawiają się na terenie naszego gospodarstwa nie stanowili zagrożenia? Przede wszystkich należy zapoznać ich z zasadami bioasekuracji obowiązującymi na terenie danego gospodarstwa. Należy również dopilnować, aby nie wnosili oni na teren gospodarstwa żadnych produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego.

Przeniesieniu się wirusa ASF do gospodarstwa na butach naszych gości oraz na ich pojazdach skutecznie zapobiec mogą również maty dezynfekcyjne i bramy dezynfekcyjne. Maty dezynfekcyjne przejściowe zapobiegają przeniesieniu się wirusa ASF na butach naszych gości. Przeniesieniu się wirusa Afrykańskiego pomoru świń na powierzchniach pojazdów zapobiegają maty dezynfekcyjne przejazdowe i bramy dezynfekcyjne. Maty dezynfekcyjne skutecznie zabijają wirusy na butach i na kołach pojazdów. Swoje dezynfekcyjne właściwości zawdzięczają one środkom dezynfekcyjnym, którymi są one nasączane. W przypadku mat dezynfekcyjnych przejazdowych powinny być one na tyle długie, aby koła przejeżdżających po nich pojazdów mogły zrobić co najmniej jeden pełny obrót podczas przejazdu po nich.

Skuteczność mat dezynfekcyjnych przejściowych można dodatkowo zwiększyć jeśli przed przejściem przez nie obuwie zostanie wyczyszczone z resztek organicznych. Najłatwiej jest zrobić to za pomocą węża z bieżącą wodą. Należy uważać, aby maty dezynfekcyjne nie były zanieczyszczone przez substancje organiczne w tym zwłaszcza przez odchody zwierząt. Aby zapewnić skuteczność dezynfekcji należy stać na nasączonej środkiem dezynfekcyjnym macie przez co najmniej kilkanaście sekund.

maty dezynfekcyjne producent

Warto prowadzić ewidencję w której uwzględniane będą wszystkie osoby pojawiające się na terenie gospodarstwa. Ewidencja ta powinna zawierać informacje na temat daty i godziny wizyty, imienia i nazwiska gościa, adresu jego zamieszkiwania, nazwy firmy w której pracuje, celu wizyty i daty jego ostatniej wizyty w miejscu w którym odbywa się hodowla trzody chlewnej.

Ile czasu powinno minąć od ostatniej wizyty danej osoby na terenie innego miejsca w którym znajduje się trzoda chlewna? Trudno odpowiedzieć na to pytanie. Nie ulega wątpliwości, że w gospodarstwie nie powinny pojawiać się osoby, które miały kontakt z innymi świniami tego samego dnia. Fermy najczęściej wymagają, aby przerwa ta wynosiła od jednej do dwóch dób. Zasady te powinny obowiązywać wszystkie osoby pojawiające się na terenie fermy trzody chlewnej.

Osoby, które nie muszą wchodzić do budynków inwentarskich nie powinny do nich wchodzić.

Goście, którzy będą wchodzić do budynków w których hodowana jest trzoda chlewna powinni mieć na sobie czyste ubrania oraz obuwie, a także jednorazowe rękawiczki. W ten sam sposób jak goście powinni być traktowani również pojawiający się na terenie gospodarstw rolnych kierowcy ciężarówek.

Ogrodzenie gospodarstwa

Z zagrożeniem wiąże się każde pojawienie się na terenie gospodarstwa osoby z zewnątrz. Oczywiście nie będziemy uniemożliwiać wstępu do nich naszych gospodarstw naszym gościom, listonoszom, czy innym tego typu osobom. Warto jednak zadbać by nie kręciły się po nim osoby, których tam nie zapraszaliśmy takie jak akwizytorzy, osoby skupujące złom, czy ludzie pragnący przekonać nas do dołączenia do ich wspólnoty religijnej. W tym celu należy ogrodzić fermę. Najlepiej będzie, jeśli w ogrodzeniu będzie tylko jedno wejście przez które wchodzić będą wszystkie wchodzące na teren naszego gospodarstwa osoby i wjeżdżać będą wjeżdżające na teren fermy pojazdy. Zastosowanie tylko jednego wejścia oznacza również mniejszą ilości niezbędnych dla bioasekuracji mat dezynfekcyjnych.  Również dojazd do gospodarstwa powinien być możliwy tylko za pomocą jednej drogi. Najlepiej będzie jeśli droga ta znajdować się będzie w możliwie dużej odległości od budynków w których znajdują się świnie.

Wejście na teren fermy powinno być zabezpieczone za pomocą zamykanej bramy. Obok bramy powinien znajdować się domofon lub dzwonek dzięki czemu będziemy mogli dowiedzieć się o pojawieniu się w naszym gospodarstwie rolnym gości zanim wejdą oni na teren naszego gospodarstwa i zadbać o to, aby podczas pobytu na terenie naszego gospodarstwa rolnego stosowali się oni do obowiązujących na jego terenie zasad bioasekuracji.

Budynki ferm w których hodowane są świnie powinny być ogrodzone w sposób uniemożliwiający kontakt świń z innymi zwierzętami za równo dzikimi jak i domowymi.

Oznakowanie gospodarstwa informujące o bioasekuracji

Przypadkowe, lub niepożądane osoby można zniechęcić do pojawiania się na terenie naszych gospodarstw rolnych poprzez zastosowanie znaków nieupoważnionym wstęp wzbroniony lub zakaz wjazdu.

Przybywający na teren naszego gospodarstwa goście powinny zdawać sobie sprawę z tego, że na jego terenie stosowane są zasady bioasekuracji. Ponieważ nie zawsze możemy pamiętać o tym żeby ich o tym poinformować lub mieć na to czas powinniśmy odpowiednio oznakować nasze gospodarstwo. Najprościej jest zrobić to oczywiście za pomocą zwykłej kartki warto jednak pamiętać o tym, że zastosowanie profesjonalnego oznakowania jest najlepszym sposobem na uzmysłowienie gościom jak istotne jest dla nas przestrzeganie zasad bioasekuracji na terenie gospodarstwa i jak poważne są zagrożenia związane z ich nieprzestrzeganiem.

Znaki powinny być umiejscowione w taki sposób, aby prawdopodobieństwo ich przeoczenia przez przybywające na teren gospodarstwa osoby było możliwie najniższe. Dwa miejsca wydają się szczególnie odpowiednie dla umiejscowienia tych znaków. Miejsca te to droga dojazdowa do gospodarstwa i brama wjazdowa. Dzięki umiejscowieniu oznakowania w tych miejscach osoby przybywające na teren gospodarstwa będą zdawały sobie sprawę z istotności przestrzegania zasad bioasekuracji na jego terenie jeszcze przed wejściem na jego teren. Ponadto przed budynkami w których przebywają świnie powinien zostać umieszczony znak zakaz wstępu.

Parkingi dla gości

W dzisiejszych czasach goście pojawiający się na terenie fermy raczej na nią przyjeżdżają niż przychodzą. W związku z tym warto zawczasu zadbać o wyznaczenie miejsca w którym będą oni parkować. Parking dla gości powinien znajdować się w możliwie dużej odległości od magazynów pasz i trzody chlewnej, najlepiej poza zewnętrznym ogrodzeniem gospodarstwa.

W okolicach zwierząt, magazynów pasz itp. powinny pojawiać się jedynie pojazdy, których obecność w tych miejscach jest niezbędna w związku z prowadzoną produkcją zwierzęcą.

Złodzieje nie dbają o bioasekuracje

Kradzieże zwierząt nie są wcale zjawiskiem rzadkim. A co zrobi ktoś komu udało się ukraść zwierzęta z fermy? Za pewne spróbuje ukraść je ponownie, choć tym razem może postanowić zabrać je z innej fermy. A to oznacza, że może on (bo zwierzęta z ferm kradną głównie mężczyźni) przywlec do nas ASF. Z tego powodu warto odpowiednio zabezpieczyć gospodarstwo przed złodziejami. W tym celu możemy podjąć działania takie jak zamontowanie kamer i systemów alarmowych i zamykanie bram na noc. Przed podjęciem tego typu działań warto jednak zastanowić się, czy ryzyko ze strony złodziei jest wystarczająco wysokie by zdecydować się na poniesienie związanych z wymienionymi zabezpieczeniami kosztów.

Bioasekuracja – dezynfekcja sprzętu z zewnątrz

Na teren fermy często trafiają różnego rodzaju urządzenia oraz narzędzia, które przeznaczone są do obsługiwania zwierząt lub naprawy budynków. Wszystkie one mogą być źródłem zarażenia. Z tego powodu powinny one zostać zdezynfekowane i umyte przed ich użyciem.

Bioasekuracja – wchodzenie do budynków

Przed wejściami do budynków wyłożone powinny być maty dezynfekcyjne przejściowe przeznaczone do dezynfekcji butów wchodzących do budynków osób. Maty te powinny być na przynajmniej równie szerokie jak drzwi do budynków, a ich szerokość powinna być na tyle duża, aby niemożliwe było ich przeskoczenie. Również w przypadku mat dezynfekcyjnych znajdujących się w tym miejscu należy zadbać o to, aby nasączone one były odpowiednimi środkami dezynfekcyjnymi.

Procedury wchodzenia do budynków stosowane w gospodarstwach bywają różne. Przyjrzyjmy się zapewniającej bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa procedurze znanej również jako procedura duńska.

Po wejściu do budynku należy udać się do oznakowanej przebieralni. Przebieralnia z wyjątkiem umywalki powinna być podzielona ścianką działową na oznakowane strefy, a mianowicie na strefę czystą oraz brudną.

W przebieralni należy zdjąć obuwie, odzież zewnętrzną i nakrycie głowy, a wspomnianą odzież pozostawić w jej brudnej strefie. Następnie należy dokładnie umyć ręce za pomocą mydła i wody w oddzielającej te dwie strefy umywalce i założyć przygotowane przez fermę obuwie i ubranie. Pomiędzy przebieralnią, a budynkami gospodarskimi powinny znajdować się maty dezynfekcyjne nasączone środkiem dezynfekcyjnym umożliwiające zdezynfekowanie butów gości. Po wizycie jednorazowe przedmioty używane przez gości powinny zostać umieszczone w wcześniej przygotowanych w tym celu pojemnikach. O bioasekuracji nie należy zapominać również już po opuszczeniu budynku w którym znajdują się świnie przez naszych gości. Przed wyjściem z budynku powinni oni umyć ręce zwłaszcza jeśli dotykali oni zwierząt. W tym celu należy zapewnić dostępność żelu do dezynfekcji rąk i środków myjących.

Bioasekuracja – zasady obowiązujące pracowników fermy trzody chlewnej

Szczególne zasady bioasekuracji obowiązują pracowników fermy trzody chlewnej. Na nasze potrzeby terminem tym nazywać bedziemy wszystkie osoby pracujące na terenie fermy w tym jej właściciela, jego rodzinę, pracowników produkcyjnych i pracowników biurowych.

Przede wszystkim należy ograniczyć kontakt pracowników ze świniami spoza gospodarstwa. W związku z tym nie powinni oni pracować ani mieszkać na terenie innych ferm trzody chlewnej ani posiadać świń.

Pracownicy chorzy nie powinni zajmować się świniami. Aby mieć pewność że tak rzeczywiście będzie chorzy pracownicy powinni otrzymywać zapłatę za pracę również wtedy, gdy nie pracują ze względu na chorobę.

Ubrania używane przez pracowników na terenie konkretnego budynku nie powinny być używane poza nim.

Szkolenia z bioasekuracji ASF

Aby pracownicy przestrzegali zasad bioasekuracji najpierw należy ich przeszkolić. Trudno oczekiwać aby poznali i stosowali oni te zasady bez naszej inicjatywy i polecenia. W związku z tym należy przygotować listę dostosowanych do naszej fermy zasad, których powinni oni przestrzegać i przedstawić im je w zrozumiały dla nich sposób. Podczas przygotowania tych procedur warto skorzystać z pomocy lekarza weterynarii. Pracownicy powinni zdawać sobie również sprawę z celu wspomnianych procedur i być przekonani o słuszności ich stosowania. W tym celu konieczne jest przeprowadzanie regularnych szkoleń szczegółowo omawiających zagadnienia bioasekuracji fermy trzody chlewnej.

Szkolenie to najlepiej rozpocząć od wyjaśnienia pracownikom celu bioasekuracji. Pracownicy powinni zdawać sobie sprawę z tego, że przestrzeganie zasad bioasekuracji oznacza zmniejszenie ilości chorób u świń, a tym samym kosztów ich leczenia, a w konsekwencji  do zwiększenia produkcji i jakości mięsa wieprzowego.

Następnie należy zapoznać ich z ryzykiem  z którym wiąże się kontaktowanie się ze świniami poza ich miejscem pracy.

Pracownicy powinny zdawać sobie sprawę z tego, że ich pracodawca nie będzie tolerował nieprzestrzegania zasad bioasekuracji.

Pracownicy powinni wiedzieć w jaki sposób rozpoznać objawy wystąpienia Afrykańskiego Pomoru Świń wśród zwierząt i komu powinni oni je zgłosić.

Bioasekuracja przed ASF – pasze

Bardzo duże ryzyko przeniesienia się ASF związane jest z dostawami i przechowywaniem paszy.

Ryzyko to wynika głównie z faktu, że przywożące paszę ciężarówki nierzadko odwiedzają kilka gospodarstw rolnych w ciągu jednego dnia. Jedynie największe fermy mogą pozwolić sobie na przywożenie paszy za pomocą własnych ciężarówek. Uchronić się przed tym można poprzez użycie wspomnianych już wcześniej mat dezynfekcyjnych przejazdowych nasączonych środkami dezynfekcyjnymi i bram dezynfekcyjnych.

Nie należy też dopuszczać do kontaktu kierowcy ciężarówki z naszymi zwierzętami. Najlepiej będzie jeśli w ogóle nie będzie on opuszczał swojej kabiny, a jeśli będzie to konieczne to powinien zostać wyposażony w odpowiedni strój i obuwie ochronne. Ze względu na ryzyko związane z dostawami paszy im mniej będzie tych dostaw tym lepiej.

Bioasekuracja przed ASF – ujęcia wody

Omówiliśmy już kwestię żywności, ale zwierzęta muszą również pić. Do wody używanej do pojenia zwierząt nie powinny mieć dostępu inne zwierzęta w tym również ptaki i gryzonie. W związku z tym należy odpowiednio zabezpieczyć ją przed tymi zwierzętami.

Bioasekuracja przed ASF – pojazdy wjeżdżające na teren gospodarstwa

Każde pojawienie się na terenie gospodarstwa pojazdu z zewnątrz wiąże się ze sporym ryzykiem przeniesienia ASF na jego powierzchni. Ryzyko przeniesienia ASF na pojazdach szczególnie wysokie jest wtedy, kiedy nowe świnie przywożone są na teren fermy z zewnątrz lub wywożone są z jej terenu, na teren fermy dostarczane są lekarstwa, nasienie, ściółka lub wyposażenie albo z fermy usuwana jest gnojowica lub martwe zwierzęta.

To jak duże jest ryzyko związane z pojawieniem się na terenie fermy konkretnego pojazdu uzależnione jest od tego, jak często i kiedy ostatnio miał on kontakt ze świniami pochodzącymi spoza naszego gospodarstwa i od tego, czy kontakt ten był pośredni czy też bezpośredni.

Najłatwiej ograniczyć ryzyko przeniesienia ASF na powierzchniach pojazdów poprzez zaparkowanie ich poza terenem fermy. Niestety jedynie w przypadku nielicznych pojazdów będzie to możliwe. W każdym razie na teren fermy powinny wjeżdżać jedynie te pojazdy, których wjazd na jej teren jest niezbędny. Wszystkie wjeżdżające na teren fermy i wyjeżdżające z niej pojazdy powinny przejeżdżać przez maty dezynfekcyjne oraz bramy dezynfekcyjne. Ponadto należy umyć wnętrze kabin.

Najlepiej jeśli oprócz dezynfekcji na terenie gospodarstwa wszystkie wjeżdżające  na jego teren pojazdy będą myte przez ich użytkowników przed wjazdem, ale raczej nie przekonamy do tego wszystkich. Z tego powodu maty dezynfekcyjne przejazdowe pozostają najskuteczniejszą metodą na zapobiegnięciu przeniesieniu się ASF na kołach samochodów.

Bioasekuracja – sprzęt i wyposażenie znajdujące się na terenie fermy trzody chlewnej

Dezynfekowany powinien być również trafiający na teren gospodarstwa sprzęt i wyposażenie. Szczególnie duże zagrożenie związane jest ze sprzętem używanym wcześniej na innej fermie. Nierzadko zdarza się, że nie zdajemy sobie nawet z tego sprawy. Na przykład sprzęt mógł trafić na inną fermę, a następnie zostać zwrócony do jego dostawcy, następnie trafić do naszej fermy. Z tego powodu najlepiej będzie jeśli cały nowy sprzęt i wyposażenie poddawane będą dezynfekcji. Nie powinniśmy też wypożyczać sprzętu. Najlepiej jeśli sprzęt będzie trafiał na naszą fermę raz (najlepiej nowy), a następnie będzie używany na jej terenie przez długi czas, a w tym czasie w ogóle nie będzie jej opuszczał.

Ze szczególnie dużym zagrożeniem wiąże się pojawianie na terenie gospodarstwa firm zewnętrznych. Firmy te często używają sprzętu, który wcześniej stosowany był na terenie innych ferm. Sprzęt taki można zdezynfekować, ale najlepiej jest po prostu zapewnić pracownikom takiej firmy nowy sprzęt, który na stałe pozostawać będzie na terenie naszego gospodarstwa. Im mniej będzie sprzętu używanego na terenie fermy który nie będzie na stałe na jej terenie tym lepiej. Dotyczy to sprzętu wszelkiego rodzaju w tym również nie związanego wprost z produkcja zwierzęcą takiego jak komputery, telefony, notatniki i przyrządy piśmiennicze.

Utylizacja zwłok zwierząt

Zwierzęta hodowane na fermach czasami giną zanim zostaną przewiezione do rzeźni w celu ich uboju. W związku z tym należy w odpowiedni sposób utylizować ich szczątki. Najprościej jest skorzystać w tym celu z usług zewnętrznej firmy, która odbierze od nas te odpady. Do czasu odbioru ich przez zewnętrzną firmę należy zabezpieczyć je w sposób uniemożliwiający uzyskanie do nich dostępu przez zwierzęta dzikie i domowe. Miejsca w których składowane były zwłoki zwierząt po ich odbiorze powinny zostać zdezynfekowane i umyte. Jeśli korzystamy z usług zewnętrznej firmy nie powinniśmy zapominać o tym, że ich pojawienie się wiąże się z szczególnie wysokim ryzykiem przeniesienia się ASF. Pojazdy firm utylizujących zwłoki zwierząt przewożą padlinę pochodzącą od zwierząt zmarłych z różnych przyczyn w tym również z powodu ASF. W związku z tym w przypadku pojazdów należących do tych firm użycie mat dezynfekcyjnych i bram bioasekuracyjnych jest szczególnie istotne w celu powstrzymania rozprzestrzeniania się Afrykańskiego pomoru świń.

Bioasekuracja zwierzęta dzikie, domowe i szkodniki

Wszystkie materiały, które wykorzystujemy w produkcji zwierzęcej powinny być przechowywane w sposób uniemożliwiający kontakt z dzikimi zwierzętami w tym zwłaszcza dzikami. Dotyczy to słomy, paszy, maszyn, urządzeń i innych.

Wielokrotnie wspominaliśmy o zagrożeniach ze strony innych zwierząt, ale i tak zasługują one na odrębną wzmiankę. Największe prawdopodobieństwo przeniesienia ASF wynika z działań podejmowanych przez dziki.

Na szczęście możemy zminimalizować prawdopodobieństwo przeniesienia ASF i innych chorób przez zwierzęta. Po prostu wystarczy, że nie będą do nas przychodzić. Przede wszystkim powinniśmy ogrodzić w tym celu gospodarstwo. Poza tym powinniśmy zadbać o to, aby zwierzęta, które przychodzą na jego teren nie znalazły żadnego pożywienia ponieważ właśnie w celu jego poszukiwania do nas przychodzą. Wokół budynków inwentarskich powinien panować porządek. Śmieci powinny być usuwane ponieważ właśnie w nich najczęściej szukają pożywienia dzikie zwierzęta. Trawa często jest schronieniem dla myszy i szczurów w związku z czym powinna być ona regularnie koszona, a w pobliżu budynków zastąpiona betonową wylewką. Należy też szybko usuwać rozsypaną paszę i martwe zwierzęta.

Gryzonie przenoszą wiele chorób na które chorują świnie w tym między innymi trychinozę, leptospirozę, dezynterię, toksoplazmozę i różycę. Choroby te przenoszone na ich nogach lub przez krew, sierść, ślinę albo odchody. Im dalej od źródła choroby tym prawdopodobieństwo przeniesienia przez nie tych chorób jest niższe jednakże bez większego trudu przenoszą one wymienione choroby na odległość kilkuset metrów czyli pomiędzy sąsiadującymi gospodarstwami. Gryzonie mogą też przegryzać izolacje przewozów oraz zjadają, a przede wszystkim zanieczyszczają ziarno którym karmione są świnie.

Z tego powodu każde gospodarstwo rolne powinno mieć wdrożony program zwalczania szkodników. W ramach tego programu należy podejmować działania takie jak inspekcje budynków pod kątem występowania w nich gryzoni, uniemożliwienie gryzoniom dostępu do pożywienia i zadbać o gryzonioszczelność budynków.W celu zwalczenia gryzoni najlepiej użyć trutek umieszczonych w zabezpieczających trutkę przed innymi zwierzętami stacjach deratyzacyjnych.

W celu skutecznego zwalczania gryzoni najlepiej skorzystać z usług specjalistycznej firmy DDD, która obejmie gospodarstwo stałym monitoringiem i doradzi jakie inne działania powinny zostać podjęte w celu wyeliminowania szkodników z jej terenu.

Wszystkie znalezione martwe gryzonie powinny być usuwane i utylizowane. Nie powinny być one dotykane gołymi rękoma.

Na terenie fermy trzody chlewnej mogą też pojawić się dzikie zwierzęta drapieżne takie jak lisy, psy, borsuki, łasice i szopy. Rzadko zdarza się, aby atakowały one żywe świnie, ale mogą one przychodzić do gospodarstw w których znajdują się niezabezpieczone, martwe zwierzęta. Drapieżniki często przenoszą choroby w związku z czym ich obecność na terenie gospodarstwa jest bardzo niepożądana. Podobnie jak jest to w przypadku innych zwierząt przed pojawieniem się na terenie gospodarstwa zwierząt drapieżnych uchronić się możemy poprzez zastosowanie odpowiedniego ogrodzenia.

Jeśli chodzi o populacje dzikich zwierząt to największe jak już wielokrotnie wspominaliśmy jest zagrożenie ze strony dzików. Obecnie największym zagrożeniem ze strony dzików jest ASF. Poza afrykańskim pomorem świń dziki mogą przenosić jeszcze co najmniej 37 gatunków pasożytów oraz 30 chorób bakteryjnych i wirusowych w tym brucelozę i chorobę Aujeszky’ego. Choroby te stanowią zagrożenie za równo zwierząt jak i ludzi.

W okolicach budynków lub nawet w samych budynkach w których hodowane są świnie często pojawiają się również ptaki. Najczęściej są to jaskółki, wróble, gołębie i szpaki. Jeśli liczebność ptaków na terenie danej fermy jest wysoka powodują one liczne szkody i przyczyniają się do pogorszenia się panujących na fermie warunków sanitarnych. Ptaki jeśli tylko mają taką możliwość zjadają paszę i wodę przeznaczone dla świń, a przy okazji przenoszą na nie choroby takie jak między innymi ptasia gruźlica i koronawirusowe zapalenie żołądka i jelit świń. Ptaki niszczą też budynki. Nierzadko zdarza się, że uszkadzają one instalacje elektryczne, co może doprowadzić nawet do pożaru. Odchody ptaków mogą powodować korozję. Sposoby na ptaki uzależnione są od sprawiającego problemy gatunku. Aby wyeliminować problem z ptakami na terenie fermy trzody chlewnej przede wszystkim należy ograniczyć im dostęp do  pożywienia . W tym celu należy szczelnie zamykać silosy i pojemniki z paszą, a rozsypaną w miejscach dostępnych dla ptaków paszę usuwać. Jeśli ptaki na stałe przebywają lub zakładają gniazda w bezpośredniej bliskości fermy można usuwać ich gniazda lub przerzedzać gałęzie na których gniazdują. Ptaki można również odstraszać za pomocą sygnałów dźwiękowych lub wizualnych.

Zagrożenie mogą stanowić również zwierzęta domowe takie jak psy i koty. Niebezpieczne są zwłaszcza psy zdziczałe ponieważ nierzadko zdarza się, że przemieszczają się one pomiędzy różnymi fermami.

Bioasekuracja rampy załadowczej

Miejscem szczególnie istotnym z punktu widzenia bioasekuracji jest rampa załadowcza. Rampa załadowcza powinna znajdować się blisko zewnętrznego ogrodzenia fermy i w możliwie dużej odległości od budynków związanych z hodowlą świń (co najmniej 20- 50 metrów). Pojazdy którymi wywożone są zwierzęta z fermy nie powinny wjeżdżać bezpośrednio na jej teren, a pomiędzy rampą, a budynkami inwentarskimi mogą przemieszczać się jedynie pojazdy należące do fermy. Rampa powinna znajdować się w takim miejscu, aby cofający się kierowca mógł ją cały czas obserwować podczas cofania swojego samochodu. Zwierzęta, które już znalazły się na rampie nie powinny trafiać z powrotem do gospodarstwa. Kontakt samochodu i kierowcy, który nim przyjechał po świnie z gospodarstwem i jego pracownikami powinien być możliwie najmniejszy. Najlepiej będzie jeśli kierowca będzie mógł załadować zwierzęta bez udziału pracowników fermy. Rampa oraz teren wokół niej powinny być łatwe doczyszczenia i dezynfekcji. Woda, która wykorzystywana była do mycia rampy powinna być odprowadzana poza teren gospodarstwa, a samo czyszczenie powinno mieć miejsce pod koniec dnia jako ostatnia czynność dokonywana w ramach ich zawodowych obowiązków dzięki czemu po jego zakończeniu nie będą już oni musieli ponownie wchodzić do budynków w których odbywa się hodowla trzody chlewnej ani odwiedzać innych części fermy. Rampa powinna być łatwa w suszeniu dzięki czemu nie zamarznie ona podczas zimy.

Należy opracować szczegółowe procedury dotyczące zasad biosekuracji obowiązujących na rampie i wyszkolić pracowników z ich stosowania, a także umieścić je w pobliżu rampy. Procedury te powinny dotyczyć za równo załadunku jak i następującego po nim czyszczenia. Rampa załadowcza nie powinna być stosowana w celu załadunku padliny.

Bioasekuracja odchodów świń

Jeśli mamy świnie to mamy również odchody świń. Są one wręcz pierwszymi rzeczami, które od nich otrzymujemy. Jeśli świnie przenoszą pasożyty lub drobnoustroje to znajdą się one również w ich odchodach. Z odchodów wymienione czynniki chorobotwórcze mogą przenosić się bezpośrednio lub pośrednio poprzez zanieczyszczony odchodami sprzęt, obuwie i odzież. Patogeny przenoszące się w świńskich odchodach zaliczane są do jednej z czterech grup, a mianowicie wirusów, bakterii, grzybów lub pasożytów. Wśród pasożytów są glisty i pierwotniaki powodujące kokcydiozę. Wśród wirusów obok afrykańskiego pomoru świń są to pryszczyca, PRRS, TGE i klasyczny pomór świń. Wśród bakterii są to między innymi bakterie E. coli i salmonella. Grzyby dość rzadko pojawiają się w odchodach. Częstsze są one w śmieciach lub w ściółce. Z powodu ryzyka wiążącego się z odchodami należy zbudować system ascenizacji w sposób zapobiegający skażeniu wody, pasz i środowiska. Do usuwanie obornika i podawania świniom paszy nie powinny być stosowane te same narzędzia. Z budynków w których utrzymywane są świnie odchody powinny być usuwane na tyle często by nie doszło do zamknięcia cyklu życiowego much lub innych pasożytów. Obornik składowany powinien być w sposób niedostępny dla świń w tym zwłaszcza dla świń młodych. Świnie nie powinny pojawiać się w miejscach w których rozlana została gnojowica. Jeśli zagospodarowanie odchodów zlecimy zewnętrznej firmie powinniśmy pamiętać, że jej przyjazd wiąże się z takimi samymi zagrożeniami jak jest to w przypadku innych pojawiających się na terenie fermy pojazdów i podobnie jak w ich przypadku podczas wjeżdżania na teren gospodarstwa i wyjeżdżania z niego powinny one podlegać dezynfekcji przeprowadzanej za pomocą bram dezynfekcyjnych i mat dezynfekcyjnych przejazdowych.

Monitorowanie stanu zdrowia zwierząt

Stan zdrowia zwierząt znajdujących się na terenie gospodarstwa powinien być codziennie monitorowany, a wszystkich symptomach świadczących o tym, że świnie są chore należy informować lekarza weterynarii.

Bioasekuracja podczas remontów budynków

Remonty zawsze są sporym zagrożeniem z punktu widzenia bioasekuracji. Z tego powodu budynki oraz znajdujący się w nich sprzęt powinny być wysokiej jakości aby było one konieczne możliwie najrzadziej. Osoby dokonujące remontów powinny wiedzieć jakie są zasady bioasekuracji i stosować się do nich.

Śledzenie informacji o zagrożeniach dla naszej fermy

To jaki jest optymalny poziom bioasekuracji uzależnione jest głównie od tego jakie i jak często choroby występują na terenie na którym znajduje się fermy. W związku z czym warto zbierać informacje dotyczące występowania chorób zakaźnych w tym zwłaszcza afrykańskiego pomoru świń w okolicy i na podstawie zdobytych w ten sposób informacji dostosowywać swój program do istniejącego poziomu zagrożenia. Zasad bioasekuracji powinniśmy przestrzegać nie tylko na naszej fermie, ale również na innych fermach, które odwiedzamy, a ze względu na wiążące się z tym zagrożenie najlepiej jest nie odwiedzać innych ferm trzody chlewnej jeśli nie jest to konieczne.

 

 

środki dezynfekcyjne do mat

Środki dezynfekcyjne do mat wejściowych i przejazdowych

 

Zagrożenie ze strony chorób zakaźnych

W produkcji zwierzęcej poważny problem stanowią choroby zakaźne zwierząt. Jeśli choroba taka przedostanie się na teren gospodarstwa rolnego może ona spowodować poważne straty w produkcji, a w celu jej zwalczenia nierzadko konieczne może być całkowite wybicie całego zarażonego chorobą stada. Po wybiciu zwierząt może ponadto zaistnieć konieczność przeprowadzenia działań polegających na dezynfekcji miejsc w których przebywały chore zwierzęta.

środki dezynfekcyjne do mat

Obecnie wirusem stanowiącym największe zagrożenie dla stad jest atakujący świnie afrykański pomór świń. Choroba ta cechuje się niemal stuprocentową śmiertelnością i prowadzi do całkowitego zlikwidowania stada w którym wystąpiła. Z tego powodu opracowano szereg działań mających na celu powstrzymanie rozprzestrzeniania się ASF. Jedną z najskuteczniejszych metod opracowanych w celu powstrzymania tej i innych chorób zakaźnych przed przedostaniem się na teren gospodarstwa rolnego są maty dezynfekcyjne.

Maty dezynfekcyjne

Maty dezynfekcyjne rozkładane są na wejściach i wyjściach oraz na wjazdach i wyjazdach z gospodarstwa rolnego. Maty dezynfekcyjne podzielić można na maty dezynfekcyjne przejściowe i maty dezynfekcyjne przejazdowe. Maty dezynfekcyjne przejazdowe przeznaczone są do dezynfekcji kół pojazdów wjeżdżających na teren gospodarstwa lub je opuszczających, a maty dezynfekcyjne przejściowe przeznaczone są do dezynfekcji butów osób wchodzących na teren gospodarstwa lub je opuszczających.

Wymienione rodzaje mat pod względem budowy i grubości nie różnią się pomiędzy sobą. Jedyna różnica pomiędzy nimi polega na ich długości i szerokości. Maty dezynfekcyjne przejazdowe są znacznie większe od mat dezynfekcyjnych przejściowych. Muszą one być na tyle długie, aby koła przejeżdżających po nich pojazdów zrobiły przynajmniej jeden pełny obrót podczas przejeżdżania przez matę. Maty przejściowe mogą być mniejsze ponieważ wystarczy jeśli zmieszczą się na nich buty. W praktyce jednak najlepiej będzie jeśli będą one na tyle duże by nie można było łatwo ominąć lub przeskoczyć podczas przechodzenia. Na niektórych obszarach służby weterynaryjne określiły minimalne wymiary mat dezynfekcyjnych.

Środki do nasączania mat dezynfekcyjnych

Za dezynfekcyjne właściwości mat dezynfekcyjnych odpowiadają środki dezynfekcyjne którymi są one nasączane takie jak na przykład dezynfektol B. To im maty dezynfekcyjne zawdzięczają swoje dezynfekcyjne właściwości.

Dobry środek dezynfekcyjny do mat powinien zwalczać szeroką gamę mikroustrojów. Obok wirusa Afrykańskiego Pomoru Świń powinny być to również inne często występujące drobnoustroje takie jak miedzyinnymi  Escherichia Coli, Proteus vulgaris, Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Enterococcus hirae, Candida albican , Aspergillus Niger i wirusy wywołujące ptasią grypę.

Środki do nasączania mat dezynfekcyjnych zawierają w swoim składzie substancje chemiczne niszczące mikroorganizmy takie jak na przykład Alkil chlorku dimetylobenzyloamonu.

Maty dezynfekcyjne nasączone środkiem dezynfekcyjnym na przykład wspomnianym dezynfektolem B skutecznie powstrzymują wirus ASF przed jego przedostaniem się na teren gospodarstwa na butach osób wchodzących na jego obszar i wjeżdżających na teren gospodarstwa pojazdów.

maty wejściowe dezynfekcyjne

Zabezpieczenie chlewni – bioasekuracja chlewni

Zabezpieczenie chlewni

Budynek w którym utrzymywane są świnie powinien zostać zabezpieczony przed dostępem zwierząt domowych. Na terenie chlewni nie należy utrzymywać innych niż trzoda chlewna kopytnych zwierząt gospodarskich.

Budynki inwentarskie, magazyny pasz i miejsca w których przechowywana jest ściółka powinny zostać zabezpieczone przed dostępem dzikich zwierząt oraz gryzoni. Należy pamiętać, że gryzonie potrafią przedostawać się do wnętrz budynków nawet przez bardzo małe otwory.

Osoby posiadające gospodarstwa rolne w których odbywa się hodowla trzody chlewnej powinny zrezygnować z udziału w polowaniach i nie powinny wnosić do gospodarstw części ciał dzików.

Nie należy też przywozić na teren gospodarstwa ściółki z miejsc w których mogły przebywać dziki. W pewnym hodującym kilkaset osobników trzody chlewnej gospodarstwie do wystąpienia afrykańskiego pomoru świń wystąpiło na skutek przywiezienia do gospodarstwa ściółki w której były kośćce dzika.

Należy też zachowywać podstawowe zasady higieny takie jak odkażanie rąk i obuwia, pozostawianie narzędzi i odzieży ochronnej po zakończeniu prac w budynku inwentarskim oraz odkażanie narzędzi i odzieży ochronnej używanych podczas pracy.

Przed wejściami do budynków inwentarskich oraz na wjazdach i wyjazdach z gospodarstw należy rozłożyć maty dezynfekcyjne.

Osoby postronne nie zajmującymi się zwierzętami ani ich leczeniem nie powinny wchodzić do budynków gospodarstwa w którym utrzymywane są świnie. Dotyczy to zwłaszcza osób, które miały kontakt z podłymi świniami lub dzikami.

Należy też ściśle stosować się do zaleceń służb weterynaryjnych obowiązujących na danym terenie.

Maty dezynfekcyjne przejazdowe

Duże znaczenie dla zabezpieczenia chlewni przed afrykańskim pomorem świń ma wyposażenie jej w maty dezynfekcyjne przejazdowe. Maty dezynfekcyjne przejazdowe skutecznie chronią je przed wirusem ASF. W związku z wysoką skutecznością mat dezynfekcyjnych przejazdowych w powstrzymywaniu afrykańskiego pomoru świń w maty dezynfekcyjne przejazdowe powinna być wyposażona każda chlewnia. Jakie maty dezynfekcyjne do chlewni powinien kupić rolnik? Przede wszystkim rozmiary mat dezynfekcyjnych powinny odpowiadać rozmiarom kół pojazdów które będą przez nie przejeżdżać. Maty dezynfekcyjne przejazdowe powinny być na tyle długie aby koła przejeżdżających po nich pojazdów mogły wykonać przynajmniej jeden pełny obrót podczas przejeżdżania przez nie.

Maty dezynfekcyjne przejściowe

Wirus ASF może przenosić się również na odzieży i obuwiu pracowników fermy trzody chlewnej. Najczęściej przenosi się on właśnie na butach ponieważ to one najczęściej mają kontakt z podłożem w którym może znajdować się wirus afrykańskiego pomoru świń.

Odpowiednie ubrania ochronne są zazwyczaj gładkie podczas gdy buty gładkie być nie mogą ponieważ idealnie gładkie buty byłyby niebezpieczne dla ich użytkowników. Chodzenie po fermie w butach o zbyt gładkich podeszwach mogłoby doprowadzić do przewrócenia się poruszającej się w nich osoby i wypadku. Z drugiej strony im mniej gładkie będą podeszwy butów tym większe będzie prawdopodobieństwo, że na ich powierzchni zostanie przeniesiony wirus afrykańskiego pomoru świń. Rozwiązaniem tego nierozwiązywalnego z pozoru dylematów jest zastosowanie mat dezynfekcyjnych do dezynfekcji butów. Maty dezynfekcyjne do dezynfekcji butów znane są również jako maty dezynfekcyjne przejściowe, maty dezynfekcyjne wejściowe lub maty dezynfekcyjne wyjściowe.

Maty dezynfekcyjne do butów pod względem budowy nie różnią się od mat dezynfekcyjnych przejazdowych. Są one od nich jedynie znacząco mniejsze.

Najczęściej mają one rozmiar 60 na 60 centymetrów, choć zdarzają się również maty dezynfekcyjne przejściowe o większych rozmiarach. Często zdarza się, że rozmiary mat dezynfekcyjnych przejściowych dostosowywane są do rozmiarów drzwi przed którymi są one umieszczane dzięki czemu zmniejsza się prawdopodobieństwo celowego lub nieumyślnego ominięcia maty dezynfekcyjnej przejściowej podczas wchodzenia do pomieszczenia. Na niektórych obszarach zalecane wielkości mat dezynfekcyjnych przejściowych zostały określone przez powiatowych lekarzy weterynarii działających na danym terenie. Ze względu na częstą zmianę przepisów dotyczących ASF przed zakupem maty dezynfekcyjnych warto sprawdzić, czy na terenie na którym hodujemy świnie obowiązują jakieś zalecenia dotyczące wielkości mat.

Za równo maty dezynfekcyjne przejazdowe jak maty dezynfekcyjne przejściowe powinny znajdować się na wyposażeniu każdej chlewni. Maty dezynfekcyjne nasączane są specjalnymi środkami dezynfekcyjnymi którym to zawdzięczają one swoje dezynfekcyjne właściwości.

Odstrzał sanitarny

Ponieważ dużą rolę w rozprzestrzenianiu się afrykańskiego pomoru świń mają dziki przeprowadzany jest ich odstrzał sanitarny. W odstrzale tym Inspekcja Weterynaryjna współpracuje z Lasami Państwowymi i Polskim Związkiem Łowieckim. Odstrzał sanitarny budzi liczne kontrowersje ze względu na to, że w związku z jego wprowadzeniem przyznano liczne uprawnienia myśliwym. W związku z tym rozważa się wprowadzenie pewnych ograniczeń dotyczących polowań.

Zgodnie z obecnie istniejącymi propozycjami poprawek polowania nie mogłyby odbywać się w odległości mniejszej od 500 metrów od zebrań publicznych ani mniejszej niż 250 metrów od zabudowań mieszkalnych. Poza polowaniami i odłowami zakazane byłoby płoszenie, chwytanie, przetrzymywanie, ranienie i zabijanie zwierzyny, a polowanie nie mogłoby odbywać się w obecności osób poniżej 18 roku życia. Zmianom tym sprzeciwiają się myśliwi argumentujący, że mogą one utrudnić im przeprowadzanie odstrzałów sanitarnych. Swoje poglądy w tej sprawie myśliwi wyrazili w liście otwartym wystosowanym przez Polski Związek Łowiecki do premiera Mateusza Morawieckiego.

W związku ze zbliżaniem się ASF do niemieckiej granicy również Niemcy rozważają zmiany w przepisach dotyczących polowań na dziki. Rozważa się tam zniesienie okresu ochronnego dotyczącego polowań na dziki.

Inne działania podejmowane w celu zwalczania ASF

Na terenie Polski przeprowadzanych jest też szereg innych działań mających na celu zwalczanie ASF.

Wszystkie wykryte ogniska ASF są likwidowane według opisanej wcześniej procedury. Monitorowany jest też obrót świniami. Monitoring ten przeprowadzany jest przy współpracy z Inspekcją Transportu Drogowego i Policją. Dla każdego przemieszczenia świń konieczne jest posiadanie odpowiednich świadectw zdrowia, a handel świniami na terenie targów został zakazany. Za równo środki transportu jak i targi są kontrolowane pod kątem przestrzegania tych zakazów.

Zamykane są przejścia dla zwierząt znajdujące się pod autostradami.

Wszystkie osoby powiązane z produkcją trzody chlewnej mogą poprzez odpowiednie postępowanie oraz przestrzeganie dotyczących ASF nakazów i zakazów prawnych przyczyniać się do zapobieganiu rozprzestrzenianiu się ASF.

 

maty dezynfekcyjne przejściowe

Zasady bioasekuracji chlewni w walce z asf

W ostatnich latach coraz większym problemem dla rolników zajmujących się hodowlą trzody chlewnej staje się afrykański pomór świń. W związku z tym zapraszamy do przeczytania kolejnego artykułu na temat choroby która jest afrykański pomór świń. Napiszemy w nim jak zabezpieczyć gospodarstwo przed afrykańskim pomorem świń. Napiszemy również czym jest afrykański pomór świń, jak przebiega afrykański pomór świń, jakie są cykle zakażenia afrykańskim pomorem świń, jak wyglądają sekcje zwłok świń zarażonych afrykańskim pomorem świń, jak wygląda diagnostyka afrykańskiego pomoru świń, gdzie zgłosić wystąpienie afrykańskiego pomoru świń, kto walczy z afrykańskim pomorem świń, jakie ograniczenia obowiązują na obszarach na których wystąpił ASF. Napiszemy również o bioasekuracji przed ASF.

Opiszemy podstawowe zasady bioasekuracji i podzielimy je według ich rzeczywistego znaczenia dla rozprzestrzeniania się afrykańskiego pomoru świń. Napiszemy czym są maty dezynfekcyjne przejazdowe, czym są maty dezynfekcyjne wjazdowe, czym są maty dezynfekcyjne wyjazdowe, czym są maty dezynfekcyjne przejściowe, czym są maty dezynfekcyjne wejściowe, czym są maty dezynfekcyjne wyjściowe, jak używać mat dezynfekcyjnych, co dają maty dezynfekcyjne, jak duże powinny być maty dezynfekcyjne przejściowe, jak duże powinny być maty dezynfekcyjne przejazdowe, czym nasączane są maty dezynfekcyjne przejazdowe i czym nasączane są maty dezynfekcyjne przejściowe.

Czym jest Afrykański pomór świń ?

Wirus ASF zaliczany jest do rodziny Asfarviridae choć początkowo zaliczano go rodziny Iridoviridae. Materiałem genetyczny wirusa jest dwuniciowe DNA. Wirus ASF posiada składającą się z czterech warstw otoczkę lipoproteinową. Wirus ASF jest skomplikowanym patogenem składającym się z od 28 do 34 białek strukturalnych indukujących powstawanie od 95 do 111 białek zakaźnych w zakażonych makrofagach. Ponad 50 z tych białek posiada właściwości immunogenne. Immunogenność to zdolność do wywołania odpowiedzi odpornościowej. Namnażanie się ASF odbywa się głównie w cytoplazmie makrofagów i monocytów. Cytoplazma to część protoplazmy znajdująca się poza jądrem komórkowym.

Poza tym wirus afrykański pomór świń namnaża się również w komórkach nabłonka kanalików nerkowych, neutrofilach i trombocytach. Neutrofile to komórki pełniące zasadniczą rolę w odpowiedzi odpornościowej. Trombocyty to płytki krwi odpowiedzialne za krzepnięcie krwi. Cechują się szybką reakcją na zagrożenia. Wirus ASF nie namnaża się w limfocytach T i B. Limfocyty B rozpoznają antygen i wytwarzają przeciwciała. Limfocyty T odpowiadają za odpowiedź odpornościową komórkową.

Wirus ASF nie jest spokrewniony z klasycznym pomorem świń w związku z czym świnie uodpornione na klasyczny pomór świń nie są odporne na afrykański pomór świń. Klasyczny pomór świń wywoływany jest przez wirusa RNA podczas gdy wirus afrykańskiego pomoru świń wywoływany jest przez wirusa DNA. Oznacza to, że te dwa rodzaje wirusów są ze sobą mniej spokrewnione niż człowiek z dowolnym gatunkiem zwierząt lub roślin.

Przebieg afrykańskiego pomoru świń

Apoptoza limfocytów mająca miejsce głównie w obrębie grasicy prowadzi do neutrofilii i leukopenii. Apoptoza to proces zaprogramowanej śmierci w organizmie wielokomórkowym. Neutrofilia to zwiększenie liczebności granulocytów obojętnochłonnych we krwi do wartości przekraczających 8000/µl. Leukopenia to obniżenie liczebności leukocytów czyli komórek odpornościowych we krwi. Straty te dotyczą zwłaszcza limfocytów T.

Spadek poziomu leukocytów największy jest podczas czwartego dnia choroby kiedy to spada on do 2/5 poziomu fizjologicznego. Na skutek choroby następuje wzmożona hematopoeza czyli wytwarzanie elementów krwi w szpiku kostnym. Zwiększenie hematopoezy nie wystarcza jednak do skompensowania powstałych w krwi obwodowej strat limfocytów będących podstawą odpowiedzi odpornościowej organizmu.

Zakażenia afrykańskim pomorem świń - cykle zakażeń

Wyróżnić można dwa cykle zakażeń ASF, a mianowicie cykl leśny i cykl domowy. Podczas cyklu leśnego choroba przenosi się pomiędzy dzikami, a zakażenia zwierząt domowych są wynikiem przypadkowych zakażeń bocznych. Podczas cyklu leśnego wszystkie zakażenia mają charakter latentny lub bezobjawowy. Podczas cyklu domowego choroba ta szerzy się jedynie pomiędzy świniami domowymi.

Zakażenia asf - cykl domowy 

Podczas cyklu domowego wirus ASF trafia jak sama nazwa wskazuje do świń domowych. Podczas choroby świnie domowe masowo wydalają wiriony wirusa afrykańskiego pomoru świń. Powoduje to szybkie szerzenie się afrykańskiego pomoru świń połączone z wysoką śmiertelnością trzody chlewnej. Chore świnie wydalają duże ilości wirusa, który obecny jest we wszystkich ich wydalinach, wydzielinach i płynach ustrojowych. Wydzielanie wirusa afrykańskiego pomoru świń przez świnie rozpoczyna się po upływie od 7 do 10 dni od wystąpienia gorączki. Szczególne duże ilości wirusa afrykańskiego pomoru świń wydzielane są drogą aerozolową z układu oddechowego oraz z kałem. Istnieją dwie drogi którymi wirus ASF przemieszcza się ze zwierząt zakażonych na zwierzęta zdrowe. Są to droga bezpośrednia polegająca na przenoszeniu wirusa afrykańskiego pomoru świń ze zwierząt chorych na zdrowe oraz droga pośrednia.

Pośrednio ASF przenosi się poprzez pasze, pochodzące od zakażonych zwierząt mączki mięsno-kostne, środki transportu, inne przedmioty i kleszcze. Nosicielstwo wirusa ASF może trwać dwa, a nawet więcej lat. Pierwsze zakażenie danego stada najczęściej następuje poprzez kontakt, ale choroba utrwala się w stadzie poprzez nosicieli bezobjawowych oraz ozdrowieńców. Istnieją także zakażenia latentne. W przypadku zakażenia latentnego zwierzę jest nosicielem zarazka, ale nie przenosi go na inne osobniki.

Wykrycie nosicielstwa w przypadku zakażenia latentnego nastręcza poważne trudności. Niestety zakażenia latentne mogą uczynnić się od wpływem stresu co prowadzi do masowego, a jednocześnie bezobjawowego wydalania wirusa ASF przez zakażoną świnię. Wirus afrykańskiego pomoru świń często przenosi się też z zainfekowanych nim loch na prosięta. Najczęściej do tego typu sytuacji dochodzi wiosną i latem kiedy to mają miejsce proszenia dzikich świń. Przebieg choroby u świń jest zazwyczaj szybki w związku z czym pomijając nieliczne przypadki przewlekłe nie są one wychudzone.

Afrykański Pomór Świń - sekcja zwłok

Ze względu na szybkie następowanie stężenia pośmiertnego i rozkładu gnilnego zwłok sekcja zwłok świń powinna zostać wykonana w niedługim czasie od ich śmierci. Skóra świń, które zmarły z powodu ASF jest sinoczerwona i pokryta licznymi wybroczynami wywołanymi uszkodzeniami naczyń krwionośnych i śródbłonka. W okolicach otworów głowy znajdują się ślady wypływów, a w okolicach odbytu biegunki. W jamach ciała znajduj się żółtoróżowy płyn wysiękowy w którego składzie znajduje się krew i włóknik. Najbardziej charakterystycznymi zmianami wywoływanymi przez ASF są zmiany w nerkach, sercu, śledzionie i węzłach chłonnych. Śledziona jest silnie przekrwiona i powiększona. U większości spośród zarażonych świń przybiera ona kolor czarny lub ciemnoniebieski. Miąższ śledziony świń zarażonych ASF jest przepojony krwią i rozmiękły.

Znacznie powiększone są węzły chłonne. Występują na nich liczne krwawe wylewy i wybroczyny. Największe zmiany występują w węzłach chłonnych wątroby, krezki i żołądka. W nerkach zauważyć można przekrwienie kory, wybroczyny oraz krwawe wylewy. U połowy świń stwierdzane są krwawe wylewy lub wybroczyny pod wsierdziem lub nasierdziem serca. Bezpośrednią przyczyną śmierci zwierząt najczęściej jest obrzęk tkanki międzypłacikowej pęcherzyków płucnych. W przewodzie pokarmowym świń zaobserwować można skrzepłą krew w przewodzie pokarmowym, zapalenie błony śluzowej jelita cienkiego i krwotoczne zapalenie błony śluzowej żołądka.

Diagnostyka afrykańskiego pomoru świń

Szybkie rozpoznanie ASF ma zasadnicze znaczenie dla zwalczania tej choroby i powstrzymywania jej rozprzestrzeniania się. Ze względu na podobieństwo objawów choroby do innych chorób zasadnicze znaczenie w diagnostyce maja badania laboratoryjne.

Za minimalną ilość zwierząt w danym stadzie trzody chlewnej, które należy poddać diagnostyce pod kątem wystąpienia afrykańskiego pomoru świń uważa się 5 sztuk. Badaniom laboratoryjnym poddawane są próbki tkanek zwierząt żywych, padłych oraz zabitych, które pobierane są za pomocą jałowych narzędzi jednokrotnego użytku. Po pobraniu próbki umieszczane są w sterylnych pojemnikach ze szczelnym zamknięciem zabezpieczającym je przed wyciekiem zawartości, a na pojemniku umieszczana jest etykieta zawierająca podstawowe dane na temat próbki takie jak miejsce i data pobrania, rodzaj próbki, opis zwierzęcia i jego numer identyfikacyjny. Po zamknięciu zewnętrzna powierzchnia pojemnika jest dezynfekowana i opłukiwana wodą, a pojemnik wysyłany jest do Zakładu chorób Świń w celu wykonania badań.

Najczęściej pobierana jest krew. Jeśli celem przeprowadzanych badań jest wykrycie wirusa afrykańskiego pomoru świń do krwi dodawany jest środek konserwacyjny na przykład sole heparyny. Jeśli celem badań jest wykrycie przeciwciał ASF środek konserwacyjny nie jest dodawany. Krew pobierana jest do próbówek za pomocą igieł jednorazowych. Od padłych lub poddanych eutanazji pobierane są narządy wewnętrzne takie jak migdałki, nerki, płuca, śledzionę i węzły chłonne. Przy nietypowym przebiegu choroby pobierany jest również szpik kostny. Próbki pobierane są od osobników trzody chlewnej w przypadku których podejrzenia wystąpienia afrykańskiego pomoru świń są szczególnie silne. Podczas badań wirus wykrywany jest poprzez immunofluorescencje bezpośrednią, badanie ELISA, odczyn hemadsorpcji lub wykrywanie materiału genetycznego..

Immunofluorescencja bezpośrednia w przypadku ASF polega na wykonywaniu preparatów odciskowych z migdałków lub śledziony i użyciu surowicy anty-ASF, która skoniungowana jest z FITC. Metoda ta pozwala na wykrycie wirusa już po upływie czterech dni od zakażenia Afrykańskim Pomorem Świń.

Podczas badania ELISA antygeny wirusa Afrykańskiego Pomoru Świń wykrywane są metodą immunoenzymatyczną.

Hemasorpcja to tworzenie wokół makrofaga rozety złożonej z erytrocytów. Podczas badania odczynu hemasorpcji zarażone ASFV makrofagi hodowane są in vitro. Wirus ASF jest jedynym spośród atakujących świnie wirusów zdolnym do hemasorpcji.

Wykrywanie materiału genetycznego odbywa się za pomocą primerów, które zaprojektowane zostały w oparciu o konserwatywny czyi nieulegający zmianom fragment genomu wirusa afrykańskiego pomoru świń. Metoda ta umożliwia wyjątkowo szybkie wykrycie materiału genetycznego wirusa afrykańskiego pomoru świń. W krwi może być on wykrywany dwa dni od zarażenia, a w migdałkach 3 dni od zarażenia.

Gdzie zgłosić podejrzenie ASF ?

Diagnostyka afrykańskiego pomoru świń bywa trudna ze względu na podobieństwo  objawów afrykańskiego pomoru świń do objawów innych chorób trzody chlewnej. Z tego powodu każde podejrzenie wystąpienia afrykańskiego pomoru świń powinno zostać zgłoszone do powiatowego lekarza weterynarii. Dotyczy to zwłaszcza obszarów na których występuje ASF oraz terenów znajdujących się w sąsiedztwie obszarów na terenie których wystąpił afrykański pomór świń. W chwili pisania tego artykułu obszary te zlokalizowane są głównie w województwach położonych we wschodniej części naszego kraju czyli w Lubelskim, Mazowieckim i Podlaskim.

Zgłoszenia do powiatowych lekarzy weterynarii dotyczące podejrzeń wystąpienia ASF mogą być przekazywane poprzez wójta, burmistrza lub lekarza weterynarii opiekującego się danym gospodarstwem.

Niezgłoszenie podejrzeń wystąpienia ASF jest wykroczeniem zgodnie z  ustawą z dnia 11 marca 2004 roku o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. W przypadku złożenia zgłoszenia przez hodowcę trzody chlewnej, którego świnia padła z powodu ASF właścicielowi przysługuje zapomoga wypłacana z budżetu państwa.

Świnie padłe na ASF

Padłych w wyniku ASF świń nie należy zakopywać. Powinny one zostać przekazane do zakładu zajmującego się utylizacją martwych zwierząt. Polski rząd dopłaca do zakładów odbierających od rolników martwe zwierzęta w związku z tym nie ponoszą oni kosztów związanych z utylizacją martwych sztuk.

Postępowanie przed przybyciem lekarza weterynarii

Od zgłoszenia do powiatowego lekarza weterynarii informacji o podejrzeniu wystąpienia ASF do przybycia wyżej wspomnianego lekarza może minąć sporo czasu. W tym czasie należy strzec i izolować znajdujące się na terenie gospodarstwa zwierzęta oraz uniemożliwiać postronnym osobom dostęp do miejsc w których znajdują się podejrzewane o zachorowanie na ASF świnie.

Podczas oczekiwania na przybycie lekarza weterynarii nie należy wywozić, wynosić ani sprzedawać żadnych produktów znajdujących się na terenie gospodarstwa w tym zwłaszcza zwłok zwierzęcych, mięsa, paszy dla zwierząt, ściółki, wody, nawozów naturalnych, nasienia, zarodków i komórek jajowych.

Kto walczy z ASF ?

W przypadku wystąpienia ASF obowiązek walki z nim ciąży na Inspekcji Weterynaryjnej. Do jej zadań należy likwidacja ogniska choroby, ustalenie jej źródła, oraz ustalenie, czy wirus afrykańskiego pomoru świń został przeniesiony z gospodarstwa w którym się pojawił do innych miejsc.

Co się dzieje ze świniami zarażonymi ASF ?

Wszystkie świnie znajdujące się w gospodarstwie w którym wystąpił ASF są zabijane, a ich zwłoki niszczone. Niszczone są również produkty pozyskane od świń i inne substancje, które mogły zostać skażone przez ASF w tym zwłaszcza pasze. Gospodarstwo na ternie którego wystąpiło ASF powinno zostać oczyszczone, a następnie zdezynfekowane za pomocą odpowiednich preparatów biobójczych unieszkodliwiających ASF. W gospodarstwie w którym wystąpił ASF świnie mogą zacząć być ponownie hodowane dopiero po upływie 40 dni po zakończeniu dezynfekcji po ASF.

Ograniczenia na obszarach na których wystąpił ASF

Dookoła ogniska ASF wyznaczany jest obszar zapowietrzony i zagrożony. Obszar zapowietrzony wyznaczany jest w promieniu przynajmniej 3 kilometrów, a obszar zagrożony w promieniu co najmniej 7 kilometrów od miejsca w którym stwierdzono wystąpienie afrykańskiego pomoru świń.

Istnieje szereg ograniczeń, które nakładane są na gospodarstwa, które znajdują się w obszarze zagrożonym lub zapowietrzonym. Z gospodarstw znajdujących się w obszarze zapowietrzonym nie należy wyprowadzać zwierząt przez okres 40 dni. Z obszarów znajdujących się na terenie zagrożonym nie należy wywozić zwierząt przez 30 dni. Okresy te mogą ulec skróceniu do 30 dni w przypadku obszarów zapowietrzonych i 21 dni w przypadku obszarów zagrożonych jeśli choroba zostanie wykluczona na podstawie intensywnych programów pobierania próbek i badań.

Po upływie wymienionych okresów należy zwrócić się do powiatowego lekarza weterynarii w celu uzyskania odpowiedniego pozwolenia pozwalającego na przemieszczenie zwierząt z terenu gospodarstwa. Bardziej szczegółowe informacje dotyczące przemieszczania świń uzyskać można od powiatowego lekarza weterynarii.

Odszkodowania za ASF

Jeśli ognisko ASF wystąpi u hodowcy spełniającego wymagania weterynaryjne otrzyma on odszkodowanie za straty, które poniósł w związku z działaniami Inspekcji weterynaryjnej podjętymi w celu zwalczenia afrykańskiego pomoru świń.

Niekupowanie świń z nieznanych źródeł

W gospodarstwach w których utrzymywane są świnie należy wdrożyć zasady bezpieczeństwa zapobiegające przypadkowemu przeniesieniu wirusa ASF. Przede wszystkim nie należy kupować świń nieposiadających świadectwa weterynaryjnego ani nieoznakowanych. Jak wynika z dochodzeń prowadzonych przez inspekcje weterynaryjną i policje większość przypadków przeniesienia wirusa ASF do których doszło na terenie Polski wynikało z nielegalnego lub niezgodnego z prawem przemieszczania świń i dzików oraz produktów pozyskanych z tych zwierząt.

Uwaga na karmę

Świnie nie powinny być karmione paszą o nieznanym nam pochodzeniu ani produktami pochodzenia zwierzęcego w tym również resztkami i zlewkami.

Kontakt z padłymi świniami i dzikami

Należy unikać kontaktu z padłymi dzikami lub świniami. Jeśli do takiego kontaktu dojdzie należy umyć lub zdezynfekować ręce za pomocą środka dezynfekcyjnego na bazie alkoholu oraz zdezynfekować lub oczyścić obuwie.

schroniska dla zwierząt

Schroniska dla zwierząt

W schroniskach dla zwierząt stały lub tymczasowy dom znajdują czworonogi, które straciły właściciela lub nawet nigdy go nie miały. Zabezpieczenie matami dezynfekcyjnymi to profilaktyka dająca bezpieczeństwo zwierząt. Dowiedz się więcej „Schroniska dla zwierząt”